Μια από τις µεγαλύτερες στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη και στα Βαλκάνια µετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν ο βοµβαρδισµός της Γιουγκοσλαβίας η οποία σήμερα συρρικνώθηκε και περιορίσθηκε στην επικράτεια της Σερβίας και μάλιστα χωρίς το Κόσσοβο μετά την απόσχισή του...
Μια χώρα διαμελίσθηκε γεωγραφικά, πολιτικά και κοινωνικά µε τους πολίτες να αναζητούν σε πολλές περιπτώσεις, µε διαµελισµένα τα συναισθήµατα και τις ψυχές τους, την νέα εθνική και πολιτιστική τους ταυτότητα.
Εθνικισμός, αλυτρωτισμός, εξτρεμισμός, τρομοκρατία, μειονοτικά ζητήματα, τάσεις αυτοδιάθεσης, είναι φαινόμενα γνωστά στα Βαλκάνια και παραμένουν πάντα επίκαιρα
Το Βελιγράδι βέβαια ποτέ δεν αποδέχθηκε την ανεξαρτητοποίηση του Κοσσόβου το οποίο θεωρεί τµήµα της Σερβίας και διεκδικεί µε κάθε µέσο την διαφύλαξη του πολιτιστικού πλούτου της περιοχής µε τα χιλιάδες µνηµεία της ορθοδοξίας και προσπαθεί να προστατεύσει τα δικαιώµατα των Σέρβων που ζουν στη περιοχή µε την πλειοψηφία τους να βρίσκονται στο βόρειο τµήµα του Κοσσόβου, στην πόλη Κόσοβσκα Μιτρόβιτσα στα σύνορα µε την Σερβία.
Υπό την αιγίδα της ΕΕ διεξάγονται συνοµιλίες για την διευθέτηση των σχέσεων Βελιγραδίου και Πρίστινας και όσο και να ακούγεται οξύµωρο κάθονται στο ίδιο τραπέζι η ηγεσία της Σερβίας, ο πρόεδρος Τόµισλαβ Νίκολιτς και ο πρωθυπουργός Αλεξάνταρ Βούτσιτς και ο πρόεδρος του Κοσσόβου Χάσιµ Θάτσι, ο πρώην επικεφαλής του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσόβου (UCK) τον οποίο ή Σερβία έχει επικηρύξει για εγκλήµατα πολέµου σε βάρος του σερβικού πληθυσµού στο Κόσσοβο.
Πέρασαν από τότε σχεδόν 18 χρόνια, «ενηλικιώθηκε» το ζήτηµα του Κοσσόβου και ο διαµελισµός της Σερβίας αλλά οι τελευταίες εξελίξεις αντί να οδηγούν σε µια εκτόνωση της κρίσης, όπως θα περίµενε κανείς από κάποιον που «ενηλικιώνεται», προκαλούν νέα ένταση. Η αφορµή δόθηκε µε τα εγκαίνια της σιδηροδροµικής γραµµής Βελιγραδίου - Μιτρόβιτσα µε ένα τρένο που να είναι βαµµένο µε τα εθνικά χρώµατα της Σερβίας και µε επιγραφές σε πολλές γλώσσες «το Κόσσοβο είναι Σερβία». Επίσης στο εσωτερικό του τρένου υπάρχουν πολλές φωτογραφίες µε αγιογραφίες, µονές και εκκλησίες του Κοσσόβου.
Το τρένο δεν έφτασε ποτέ στην προορισµό του και σταµάτησε σε απόσταση 50 χιλιοµέτρων από τα σύνορα για να µην προκληθούν επεισόδια αλλά έδωσε αφορµή στην Πρίστινα να κατηγορήσει το Βελιγράδι ότι πυροδοτεί την κατάσταση και επιθυµεί την προσάρτηση του βορείου τµήµατος του Κοσσόβου. Μάλιστα ο Χάσιµ Θάτσι έφτασε στο σηµείο να ισχυρισθεί ότι στο τρένο υπήρχαν όπλα και πολεµοφόδια καθώς και ειδικές δυνάµεις του σερβικού στρατού και της αστυνοµίας.
Το Βελιγράδι απάντησε αµέσως στις κατηγορίες χαρακτηρίζοντάς τες γελοιότητες και έσπευσε να δηλώσει µέσω του προέδρου Τ.Νίκολιτς ότι η Σερβία επιθυµεί τη διευθέτηση του προβλήµατος και δεν ενδιαφέρεται για απόσχιση της Κόσοβσκα Μιτρόβιτσα. «Πώς να προσαρτήσεις ένα κοµµάτι εδάφους που ανήκει στην Σερβία», είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος Νίκολιτς.
Πολλοί είναι όµως αυτοί που διερωτήθηκαν γιατί να προβεί το Βελιγράδι σε µια τέτοια κίνηση, αυτή την χρονική περίοδο και αν η σε υψηλούς τόνους αντίδραση της Πρίστινα και η έντονη απάντηση του Βελιγραδίου δηµιουργούν προϋποθέσεις για µια νέα ένοπλη σύρραξη στην περιοχή.
Μια πρώτη εκτίµηση που δίνεται είναι ότι το Βελιγράδι βολιδοσκοπεί από την µια πλευρά τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας, πρωτίστως των Αµερικανών οι οποίοι παραδοσιακά και κυρίως οι Δηµοκρατικοί υποστηρίζουν τους Αλβανούς του Κοσσόβου και από την άλλη στοχεύει σε µια συσπείρωση στο εσωτερικό της χώρας σε µια πατριωτική βάση προασπίζοντας τα εθνικά συµφέροντα και την κυριαρχία της χώρας, µια παράµετρος σηµαντική για το κυβερνών Σερβικό Προοδευτικό Κόµµα (SNS) ενόψει των κρίσιµων προεδρικών εκλογών στην Σερβία, τον Απρίλιο.
Το τρένο για το Κόσσοβο δεν αποτελεί τίποτε άλλο παρά µόνο ένα τµήµα της προεκλογικής εκστρατείας εκτιµούν πολιτικοί αναλυτές στην σερβική πρωτεύουσα και υπογραµµίζουν ότι το Βελιγράδι δεν έχει ούτε την διάθεση αλλά ούτε και τις δυνάµεις για να εµπλακεί σε µια ένοπλη σύρραξη και αντιπαράθεση για το Κόσσοβο.
Άλλωστε έχει σταθεροποιηθεί η διεθνής εικόνα της Σερβίας και η χώρα παραµένει προσηλωµένη στο στόχο να προσεγγίσει τις ευρωαντλαντικές δοµές ενώ σηµειώνει σηµαντικά αποτελέσµατα τα τελευταία χρόνια και σε οικονοµικό επίπεδο.
Η ανεργία µειώθηκε το 2016 κατά 2,8%, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 2,8 % το 2016 µε προοπτική να αυξηθεί κατά 3% το 2017, οι µεταρρυθµίσεις ολοκληρώνονται µε επιτυχία µε εισροή ξένων κεφαλαίων λόγω των αποκρατικοποιήσεων µε τελευταία την πώληση της µεταλλουργίας του Σµεντέρεβο στους Κινέζους, µια σηµαντική βιοµηχανική µονάδα που εξασφαλίζει περισσότερες από 5.000 θέσεις εργασίας.
Επίσης αυξήθηκαν µέσα στο 2016 οι µισθοί και οι συντάξεις µέχρι 9% στον ιδιωτικό τοµέα, µέχρι 6% στον δηµόσιο και 1,5% στις συντάξεις.
Με σταθεροποιηµένη την πολιτική και οικονοµική κατάσταση η αντιπαράθεση σε προεκλογική περίοδο µπορεί να γίνει µόνο σε πατριωτική και εθνική βάση, εκτιµούν οι πολιτικοί αναλυτές.
Το κυβερνών Προοδευτικό Κόµµα µπορεί να έρχεται πρώτο στις προτιµήσεις των ψηφοφόρων αντιµετώπιζε όµως ένα βασικό πρόβληµα µε την επιλογή του υποψηφίου στις προεδρικές εκλογές διότι οι δηµοσκοπήσεις έδειχναν ότι ο σηµερινός πρόεδρος Τόµισλαβ Νίκολιτς θα δυσκολευόταν να επανεκλεγεί έχοντας ως βασικό αντίπαλο τον πρώην υπουργό Εξωτερικών και εκπρόσωπο της Σερβίας στα Ηνωµένα Έθνη, Βουκ Γέρεµιτς.
Οι δηµοσκοπήσεις έδειχναν βέβαια πρώτο τον Νίκολιτς, δεύτερο τον Γέρεµιτς, τρίτο τον νυν υπουργό Εξωτερικών Ίβιτσα Ντάτσιτς και τέταρτο τον υπερεθνικιστή Βόισλαβ Σέσελι µε την διαφορά όµως πρώτου µε δεύτερο να είναι σχετικά µικρή και αναστρέψιµη στον δεύτερο γύρο.
Ο Βόισλαβ Σέσελι ο πρόεδρος του Σερβικού Ριζοσπαστικού Κόµµατος (στο οποίο τόσο ο Τ.Νίκολιτς όσο και ο Α. Βούτσιτς ήταν ηγετικά στελέχη αλλά αποχώρησαν και δηµιούργησαν το Σερβικό Προοδευτικό Κόµµα όταν ο Σέσελι κατηγορήθηκε για εγκλήµατα πολέµου και βρέθηκε στις φυλακές του Διεθνούς Δικαστηρίου για Εγκλήµατα Πολέµου, στη Χάγη) προσπαθεί να εκµεταλλευτεί την ευρωπαϊκή συγκυρία της ανόδου των ακροδεξιών και εθνικιστικών κοµµάτων και να ανατρέψει τα αποτέλεσµα αν καταφέρει να περάσει στο δεύτερο γύρο. Βέβαια στην περίπτωση αυτή θα δηµιουργηθεί ένα εκρηκτικό µίγµα στη πολιτική σκηνή της Σερβίας µε όλα τα ενδεχόµενα ανοικτά, βέβαιη την διεθνή αποµόνωση της χώρας, χωρίς ακόµη να αποκλείεται κάποια ένοπλη σύρραξη.
Για να µην υπάρχουν τέτοιου είδους δυσάρεστες ανατροπές στο κυβερνών κόµµα της Σερβίας επεξεργάσθηκαν διάφορα σενάρια και τελικά, µε οµόφωνη απόφαση του κόµµατος, επικράτησε η πρόταση αντί του Τόµισλαβ Νίκολιτς να είναι υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές ο νυν πρωθυπουργός Αλεξάνταρ Βούτσιτς ο οποίος έχει µεγάλη δηµοτικότητα και ο οποίος µπορεί να εκλεγεί ακόµη και από τον πρώτο γύρο.
Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να γίνουν και αλλαγές σε επίπεδο κυβέρνησης είτε µε την προκήρυξη, παράλληλα µε τις προεδρικές και πρόωρων βουλευτικών εκλογών, κάτι που όλοι απεύχονται ή µε τον ορισµό εντολοδόχου νέου πρωθυπουργού από το Κοινοβούλιο που θεωρείται η επικρατέστερη εξέλιξη.
Με αυτά τα δεδοµένα το ενδεχόµενο να ξεσπάσουν ένοπλες συγκρούσεις στο νότο της Σερβίας µοιάζει µε κάτι το ουτοπιστικό και ο θόρυβος; που δηµιουργήθηκε µε το τρένο της Μιτρόβιτσα όλα δείχνουν ότι έχει πολιτικές και µόνο διαστάσεις.
Βέβαια αυτό δεν σηµαίνει ότι η περιοχή επανέρχεται σε µια πλήρως οµαλή πολιτική κατάσταση διότι πάντα υπάρχει ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης λόγω των πιθανών γεωπολιτικών ανατροπών που µπορούν να συντελεσθούν στην Βοσνία, στο Σαντζάκ της Σερβίας, στην νότιο Σερβία, στο Μαυροβούνιο και στην ΠΓΔΜ.
Η Βοσνία, παραµένει ένα κράτος µε εύθραυστες ισορροπίες όπου συνυπάρχουν µουσουλµάνοι, Κροάτες και Σέρβοι λόγω των υποχρεώσεων που έχει η χώρα από τις ειρηνευτικές συµφωνίες. Στο Σαντζάκ ακούγονται φωνές για αυτονοµία από τους µουσουλµάνους, στο Κόσσοβο οι Σέρβοι επιθυµούν ένα καθεστώς αυτοδιοίκησης στους θύλακες που ελέγχουν, στην νότιο Σερβία, (στο Πρέσεβο, στο Μέντβετζε και στο Μπουγιάνοβατς) οι Αλβανοί επιθυµούν επίσης µεγαλύτερη αυτονοµία όπως και στο Μαυροβούνιο ενώ στην πΓΔΜ δεν είναι λίγοι αυτοί από τους αλβανόφωνους που επιθυµούν την µετατροπή του κράτους σε οµοσπονδία.
Επίσης η επιστροφή στην περιοχή τζιχαντιστών του ISIS, οι οποίοι κατάγονται από χώρες της Βαλκανικής και σήµερα πολεµούν στα µέτωπα της Συρίας και του Ιράκ θα είναι µια ανησυχητική και επικίνδυνη εξέλιξη την οποία δεν πρέπει σε καµία περίπτωση να παραβλέψουµε.
Εθνικισµός, αλυτρωτισµός, εξτρεµισµός, τροµοκρατία, µειονοτικά ζητήµατα, τάσεις αυτοδιάθεσης, είναι φαινόµενα γνωστά στα Βαλκάνια και αποτέλεσαν αποσταθεροποιητικούς παράγοντες µε την προσδοκία να εξαφανισθούν µόνο όταν οι χώρες στις οποίες εµφανίζονται αποδέχονται τις αρχές που διέπουν το διεθνές δίκαιο, το διάλογο, την συνεργασία και δείχνουν αµοιβαίο σεβασµό.
Ας ελπίζουµε ότι δεν θα περιµένουµε η περιοχή της πρώην Γιουγκοσλαβίας, της οποίας τα προβλήµατα «ενηλικιώθηκαν», να φθάσει σε βαθειά γεράµατα µέχρι να βρει τον δρόµο της ανάπτυξης και της ευηµερίας µακριά από εθνικισµούς, πολιτική και θρησκευτική µισαλλοδοξία.
Από το praktoreio magazine
tvxs
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου