Ο Celso στέκεται στην άκρη του κανό του κοιτάζοντας το τροπικό δάσος του Παναμά.
Οδηγεί τη βάρκα του κατά μήκος του ποταμού, στα ρηχά, στο σημείο όπου αρχίζει το Εθνικό Πάρκο Chagres.
Ο...
25χρονος Celso ανήκει στην Embera, μία από τα επτά φυλές αυτοχθόνων του Παναμά.
«Αρκετοί Ινδιάνοι πηγαίνουν στην πόλη, αλλά οι περισσότεροι επιστρέφουν. Η ζωή είναι απλούστερη εδώ. Στην πόλη όλα είναι πάρα πολύ γρήγορα».
Ο Celso πήγε γυμνάσιο στην πρωτεύουσα για τέσσερα χρόνια, αλλά αποφάσισε να επιστρέψει στο χωριό του, εκεί όπου ζουν τα επτά αδέλφια του.
«Προτίμησα να μένω εδώ. Είμαστε πιο ελεύθεροι από τους ανθρώπους στην πόλη», λέει.
Ο τόπος του απέχει μόλις μια ώρα από το πολυσύχναστο Panama City. Και ο κόσμος του απέχει πολύ από τους ουρανοξύστες όπου στεγάζονται τα γραφεία των πολυεθνικών.
Ακριβώς στην καρδιά της πρωτεύουσας βρίσκεται η έδρα του δικηγορικού γραφείου που βρίσκεται στο επίκεντρο της μεγαλύτερης διαρροής εμπιστευτικών οικονομικών εγγράφων στην ιστορία της δημοσιογραφίας: ΤηςMossack Fonseca.
Tα επιλεγόμενα πλέον, Panama Papers αποκάλυψαν ένα παγκόσμιο «δίκτυο» 214.000 off shore, στις οποίες φιγουράρουν ονόματα αρχηγών κρατών, αθλητών, τραπεζών και εγκληματιών.
Περίπου το 8% του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού πλούτου - περίπου 7.600 δισ. δολάρια - «μένει» σε φορολογικούς παραδείσους, όπως ο Παναμάς, σύμφωνα με τον Gabriel Zucman, συγγραφέα του βιβλίου «Ο κρυμμένος πλούτος των εθνών: Η μάστιγα των φορολογικών παραδείσων».
Ο Clemens Fuest, πρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών Ifo, αναφέρει: «Το γεγονός ότι υπάρχουν υπεράκτιες εταιρείες και ότι ορισμένες από αυτές χρησιμοποιούνται για παράνομες δραστηριότητες, όπως η φοροδιαφυγή και το ξέπλυμα χρήματος είναι γνωστό. Ο Παναμάς δεν είναι ο μόνος φορολογικός παράδεισος».
Ο γηγενής πληθυσμός του Παναμά
Το ΑΕΠ του Παναμά αυξήθηκε κατά 6,2 % το 2014, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, και η χώρα υπήρξε μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες της Λατινικής Αμερικής, λόγω έργων υποδομής, όπως η επέκταση της διώρυγας του Παναμά, έργο 5,3 δισ και οι ξένες επενδύσεις. Όμως, σύμφωνα με τον Fuest, οι ίδιοι οι Παναμέζοι μόλις και μετά βίας επωφελούνται από αυτή την αύξηση πλούτου.
Το 12,7 % των αυτόχθονων- περίπου μισό εκατομμύριο άνθρωποι - ζουν σε αγροτικές περιοχές χωρίς πρόσβαση σε πόσιμο νερό, υγειονομική περίθαλψη, ενώ στερούνται ακόμη και δικτύου αποχέτευσης.
Πρόσφατη μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας σχετικά με τους κοινότητες αυτοχθόνων πληθυσμών στη Λατινική Αμερική κατέγραψε ότι ωφελούνται λιγότερο από την οικονομική ανάπτυξη στις χώρες τους και ότι το πιθανότερο είναι ότι είναι φτωχές.
Σύμφωνα με ακτιβιστικές οργανώσεις, οι αυτόχθονες που μετακινούνται σε αστικές περιοχές συχνά εργάζονται σε χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. «Υπάρχει προκατάληψη και διακρίσεις σε βάρος του ισπανόφωνου πληθυσμού. Ορισμένοι πιστεύουν οι Ινδιάνοι είναι λιγότερο ευφυείς, άποψη η οποία βεβαίως, χτυπά κατευθείαν στην αυτοεκτίμησή τους» σημειώνουν.
Παρά την ακμάζουσα οικονομία του Παναμά, η φτώχεια μεταξύ του γηγενούς πληθυσμού είναι πάνω από 70%.
Αλλά ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο αποτιμούν τον πλούτο τους με χρηματοοικονομικά δεδομένα και περιουσιακά στοιχεία, οι αυτόχθονες θεωρούν τους εαυτούς τους πλούσιους, επειδή διατηρούν αλώβητη τη σχέση τους με τη φύση και επειδή έχουν καταφέρει να προστατεύσουν την κουλτούρα τους.
Μάλιστα, συχνά ενοχλούνται επειδή το μέτρο της φτώχειας και του πλούτου κρίνεται με τα δυτικά πρότυπα.
Ξέρω αυτή τη γη σαν την παλάμη μου
Ο Celso περπατά ξυπόλητος στην πυκνή ζούγκλα. «Ξέρω αυτή τη γη σαν την παλάμη μου» λέει, χαμογελώντας.
Τα μέλη της φυλής Embera ζουν σε αχυρένια σπίτια και ταξιδεύουν με πιρόγες κατά μήκος του ποταμού Chagres. Έχουν τη δική τους γλώσσα, τα χειροτεχνήματα τους είναι διάσημα και βάφουν το δέρμα τους με χυμό από Jagua (φρούτα που ευδοκιμούν στην περιοχή).
Οι φυλές έχουν δικό τους νομικό και διοικητικό σύστημα. Η Kuna, μία άλλη φυλή, έχει απόλυτη αυτονομία στη γη της, τη Guna Yala, ένα αρχιπέλαγος που χωρίζεται από τον Παναμά με ένα λεπτό «σύνορο», σε μία προσπάθεια περιορισμού του τουρισμού. Όσοι επιθυμούν να επισκεφθούν την Guna Yala πρέπει να επιδείξουν το διαβατήριο τους.
Ωστόσο, ορισμένες κοινότητες αυτοχθόνων δεν κατέχουν τη γη στην οποία ζουν, ούτε έχουν επίσημα αναγνωριστεί ως αυτόχθονες.
Τα μέλη της μεγαλύτερης κοινότητας αυτοχθόνων του Παναμά, των Ngobe, έχουν εμπλακεί σε υπόθεση ιδιοκτησίας γης με την κυβέρνηση του Παναμά. Περίπου 1.000 Ngobe που ζούσαν στην επαρχία Μπόκας ντελ Τόρο υποστηρίζουν ότι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, όταν η AES Changuinola, θυγατρική του ενεργειακού κολοσσού AES Corporation, άρχισε να χτίζει εκεί, το υδροηλεκτρικό φράγμα Chan-75.
Τι σημαίνει να είναι κανείς αυτόχθονας σε έναν σύγχρονο κόσμο;
Ο 28χρονος Bernardino Morales, μέλος της φυλής Ngobe, ένας από τους αυτόχθονες που αναγκάστηκε να αφήσει το αγρόκτημα του εξαιτίας του φράγματος, δηλώνει ότι θεωρεί παράνομη την καταπάτηση της πατρικής γης του, η οποία επιπλέον, είναι πλούσια σε ορυκτά. «Η ζωή μας έχει αλλάξει ριζικά μετά την κατασκευή του φράγματος. Είναι οδυνηρό για μας και έχει δημιουργήσει μεγάλη δυσαρέσκεια», λέει.
Πολλά έχουν αλλάξει από τότε που ο Celso ήταν παιδί. Για παράδειγμα, το χωριό του τροφοδοτείται με ηλεκτρική ενέργεια από ηλιακούς συλλέκτες.
Αλλά η αποψίλωση των δασών, η κλιματική αλλαγή, οι υποδομές, τα ορυχεία και τα υδροηλεκτρικά έργα απειλούν το οικοσύστημα στη γη των αυτοχθόνων κοινοτήτων.
Από την άλλη, τα τελευταία χρόνια, ο τουρισμός έχει αναδειχθεί ως μια σημαντική πηγή εισοδήματος για ορισμένες φυλές.
Εν τω μεταξύ, πολλοί αυτόχθονες μετακινούνται σε αστικές περιοχές, ως επί το πλείστον στην Πόλη του Παναμά, αναζητώντας σχολεία και θέσεις εργασίας.
«Οι άνθρωποι θέλουν να κρατήσουν τον πολιτισμό τους, τη γλώσσα τους και τη σύνδεση με τη φύση, αλλά δεν σημαίνει ότι απορρίπτουν τη νεωτερικότητα και την τεχνολογία» λέει.
Ωστόσο, «είναι δύσκολο να υπερασπιστούμε τον τρόπο ζωής των γονιών μας, βλέποντας πόσο ο κόσμος αλλάζει», λέει ο Jordan και καταλήγει: «Το ερώτημα είναι, τι σημαίνει να είναι κανείς αυτόχθονας σε έναν σύγχρονο κόσμο;»
tvxs
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου