H ψυχοπαθολογία του τρολ

Τα «Τρολς» φαίνεται να έχουν «μολύνει» κάθε γωνιά του κοινωνικού διαδικτύου. Όποιος κάνει το λάθος να διαβάσει, για παράδειγμα, τα σχόλια ενός άρθρου που έχει γραφτεί από γυναίκα ή για τις γυναίκες ή που απευθύνεται στις γυναίκες, αντιλαμβάνεται από πρώτο χέρι πόσο εύκολα η «τρολιά» μπορεί να στραφεί σε βαθιά μισογύνικα, απειλητικά ή ακόμη και βίαια σχόλια.Του...
Αντώνη Ανδρουλιδάκη

Άλλο τόσο, σε άρθρα που αποπνέουν μια συναισθηματικοποίηση, κόντρα στην κυρίαρχη εργαλειακή Λογική. Αλίμονο όμως στα άρθρα που δεν συγκροτούνται από έναν σπουδαιοφανή ακαδημαϊκό λόγο, τέτοιο που να υπερβαίνει τις τρέχουσες εκθέσεις ιδεών των μαθητών του Γυμνασίου! Λες και η δημόσια έκθεση άποψης απαιτεί οπωσδήποτε γνωσιοθεωρητικό background καθηγητή της Φιλοσοφίας. Να μην αναφέρω την ad hominem επι-κριτική στο πρόσωπο του αρθρογράφου και όχι στα γραφόμενα του. Να αναφέρω όμως τα εκατοντάδες εμετικά σχόλια που συναρτώνται, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, με το μεταναστευτικό πρόβλημα.  Κι αυτά είναι μόνο μερικά από τα «κόκκινα πανιά» των ανά την υφήλιο Τρολς.

Τί οδηγεί όμως τους ανθρώπους αυτούς να ενεργούν με αυτόν τον τρόπο; Η επιστήμη προσφέρει κάποια εικόνα, σίγουρα ενδιαφέρουσα.

Τη χρονιά που πέρασε, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Manitoba διερεύνησαν τα  Τρολς και τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τους, στην εργασία υπό τον τίτλο  "Trolls just want to have fun", δημοσιεύοντας τα συμπεράσματα στο Journal of Personality and Individual Differences.

Η έρευνα συγκέντρωσε πληροφορίες σχετικά με τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά των Τρολς, αξιοποιώντας τα κριτήρια της λεγόμενης Σκοτεινής Τετράδας. Πρόκειται για μια ομάδα τεσσάρων χαρακτηριστικών της προσωπικότητας:

1) Ναρκισσισμός (ιδιοτελής ατομικισμός, εμμονικός εγωκεντρισμός, αίσθηση μεγαλείου και  υπεροχής, ανυπαρξία ενσυναίσθησης),

2) Μακιαβελισμός (η πεποίθηση ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα),

3) Αντικοινωνική διαταραχή (περιορισμένες αναστολές, αντικοινωνικότητα), και

4) Σαδισμό (απόλαυση της πρόκλησης πόνου στους άλλους).

Οι ερευνητές θέλησαν να δουν αν τα trolls διέθεταν αυτά τα χαρακτηριστικά σε μεγαλύτερη συχνότητα από τα μη-trolls. Στην έρευνα συμμετείχαν πάνω από 1.200 άνθρωποι. Οι συμμετέχοντες αξιολογήθηκαν με βάση ένα τεστ προσωπικότητας στηριγμένο στα κριτήρια της Σκοτεινής Τετράδας, διερευνώντας το πόσο ο καθένας απολάμβανε το τρόλινγκ, όταν ήταν on line.

Όλοι οι συμμετέχοντες  «έφεραν» σκορ πολύ κοντά στα φυσιολογικά αποτελέσματα των τεστ προσωπικότητας, εκτός, βέβαια, από τα τρολς, που είχαν εξαιρετικά υψηλές βαθμολογίες και στα τέσσερα κριτήρια της Σκοτεινής Τετράδας. Στην πραγματικότητα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι "... Η συσχέτιση μεταξύ σαδισμού και τρολ ήταν τόσο ισχυρή, που θα μπορούσε να πει κανείς ότι το τρόλ είναι πρότυπο καθημερινού σαδισμού. Τόσο τα τρολς, όσο και οι σαδιστές αισθάνονται βαθιά ικανοποίηση από την αγωνία των άλλων. Και οι μεν και οι δε, θέλουν απλά να διασκεδάσουν και το διαδίκτυο είναι η παιδική χαρά τους".

Έτσι, αν ο στόχος κάποιου είναι να ταλαιπωρήσει και να αγχώσει τους άλλους, ιδού πεδίο «Λόξης» λαμπρό. Εάν ο στόχος είναι οι γυναίκες μπορεί να τις εξευτελίσει, να τις αντικειμενοποιήσει ή να τις απειλήσει με σεξουαλική βία. Εάν ο στόχος είναι το «συναίσθημα», μια αυξημένη δόση σαρκαστικού κυνισμού, μπορεί επίσης να κάνει μια χαρά τη «δουλειά» της. Και στη μια περίπτωση και στην άλλη, η τροφοδότηση των ναρκισσιστικών ιδεών μεγαλείου κρατεί μια χαρά, ιδιαίτερα μάλιστα, αν πιστεύει κανείς ότι χαρακτηριστικά, όπως το φύλο, η υπερδιανοητικοποίηση ή οι ακαδημαϊκές σπουδές, είναι κριτήριο κυριαρχίας και ανωτερότητας. Μια εγγενής μειονεξία, η αβάσταχτη ευθραυστότητα του «είναι», υπεραναπληρώνεται στο μοντελάκι του σούπερ ουάου σχολιαστή της άποψης των άλλων.  Πρόκειται για την κακομαθημένη αίσθηση ενός αυτονόητου δικαιώματος να επι-κρίνω, εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό ότι ο Εαυτός μου αποκτά νέα διαυγή όρια. Ότι επι-κρίνω, σίγουρα δεν είμαι «Εγώ». Το τρόλ είναι αυτοπαγιδευμένο σε έναν διαρκή, ανελέητο, αγώνα αποσαφήνισης των ορίων του Εαυτού του, που χάθηκαν κάποτε παλιά, σε μια παιδική ηλικία, γεμάτη τραυματικές ματαιώσεις ή μαμαδίστικη υπερπροστασία. Στο τέλος-τέλος αν η βαθύτερη πεποίθηση μου είναι ότι «νιώθω κατώτερος», το διαδίκτυο είναι εδώ για να «με» αντικρούσω υποστηρίζοντας πως «όχι μόνο είμαι ξεχωριστός, αλλά είμαι και καλύτερος από οποιονδήποτε άλλο». Ένα «παιδί- καταπιεσμένο ελατήριο», υπερβολικά πειθαρχημένο και συγκρατημένο, θα αντιδράσει ως ενήλικος «επαναστατώντας» εντός της βολικής «ασφάλειας» του κυβερνοχώρου.      

Δυστυχώς, αυτή η σαδιστική συνιστώσα του τρόλινγκ είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Γιατί η αλήθεια είναι ότι όσο περισσότερο οι άνθρωποι θυμώνουν, ανταποκρινόμενοι στα σχόλια των τρολς, τόσο «αυτά»  νιώθουν ευτυχέστερα και τόσο κλιμακώνουν τη ναρκισσιστική τους δραστηριότητα. Ο μισογυνισμός, η βία και ο αμοραλιστικός κυνισμός στα σχόλια των τρολς επιλέγονται σκόπιμα, ακριβώς επειδή οι άνθρωποι αυτοί νιώθουν κοινωνικά μη αποδεκτοί και έχουν πολύ μεγάλη ανάγκη, έστω και μιας τέτοιας «συνάντησης-απάντησης». Το να αγνοήσει κανείς τα τρολ μπορεί να είναι κάτι δύσκολο, κυρίως γιατί το να αφεθεί ένα τέτοιο σχόλιο αναπάντητο, ίσως να φαίνεται πως συνιστά παθητική αποδοχή του περιεχομένου του.

Εν τέλει, μόνο οι ειδικοί της τεχνολογίας του διαδικτύου να μπορούν να βρουν μια κάποια λύση για τα τρολ, αποκλείοντας αυτόματα τα μηνύματα τους, πριν αυτά γίνουν ορατά.  Αυτό θα απέτρεπε τα τρολς από το να αποσπούν την προσοχή για την οποία εκλιπαρούν, αλλά και από την πρόκληση της «βλάβης», η οποία τα ικανοποιεί. Κάτι τέτοιο θα απέτρεπε επίσης τα «σχόλια φθόνου» να θεωρηθούν ως αποδεκτή διαδικτυακή συμπεριφορά ή από το να τα συνηθίσουμε και να τα «εξάγουμε» και στην απτή-εξωδιαδικτυακή πραγματικότητα, αν δεν βρίσκονται ήδη κι εκεί.

Προφανώς υπάρχει μια ακόμη πρόκληση εδώ, που θέτει ξανά και ξανά το θεμελιώδες -για το δυτικό κόσμο- ζήτημα Ελευθερία vs Ασφάλεια, αντίτιμο του στρεβλού ανθρωποκεντρικού τύπου που συστήνει τη δυτική νοησιαρχία. Όμως τελικά, μοιάζει να μην υπάρχει άλλη λύση από ένα υψηλής ποιότητας εργαλείο Troll-blocking, που θα κάνει το διαδίκτυο ασφαλέστερο για τις γυναίκες και τις μειονότητες, βελτιώνοντας αρκετά και την σχετική αλληλεπίδραση.    

Εκτός κι αν μια νέα, μεταμοντέρνα, κοινωνική ψυχοθεραπεία, μια Επανάσταση των Ψυχών, μας λυτρώσει από τη Σκοτεινή Τετράδα, που πριν και από το διαδίκτυο, «ζει» και αναπαράγεται, έτσι κι αλλιώς, στην Οικογένεια, στο Σχολειό, στην Εργασία και σε κάθε φαντασιακή θέσμιση των δυτικών κοινωνιών, εκεί έξω, στην «πραγματική» πραγματικότητα.    

http://www.thepressproject.gr/article/91497/H-psuxopathologia-tou-trol