Ο ίδιος, στενός συνεργάτης του υπουργού Εσωτερικών Ματέο Σαλβίνι, και υψηλόβαθμο στέλεχος της Λέγκας, προειδοποίησε επίσης τα «αφεντικά της Ευρώπης» με χάος «χίλιες φορές χειρότερο» από εκείνο που προκλήθηκε μετά την εφαρμογή του δόγματος της λιτότητας στην Ελλάδα το 2010, ενώ πριν από λίγες ημέρες ότι η Ιταλία «θα ήταν καλύτερα εκτός ευρώ»....
Η απάντηση των «αφεντικών» ήταν ψύχραιμη μεν, αποφασιστική δε: «Δεν θα παρέμβουμε στον ιταλικό προϋπολογισμό» δήλωσε ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, «θα τον αποτιμήσουμε αμερόληπτα και θα προτείνουμε αλλαγές εάν είναι απαραίτητο». Και πρόσθεσε με νόημα ότι έγκειται στην ιταλική ηγεσία να βρει «κανόνες και μέτρα που θα επιτρέψουν στην Ιταλία να παραμείνει εντός των συμφωνηθέντων δημοσιονομικών στόχων».
Το ερώτημα είναι εάν τόσο η πολεμική τακτική της Ρώμης όσο και η, κάθετη έως τώρα, στάση των Βρυξελλών μπορούν να αποτελέσουν την αφετηρία μιας ολοκληρωτικής σύγκρουσης και μιας νέας κρίσης στην ευρωζώνη. Είναι ένα ερώτημα που αφορά άμεσα και την Ελλάδα, καθώς η άνοδος των ιταλικών επιτοκίων συμπαρασύρει και τις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων και, δη, σε μία συγκυρία ισχυρής πίεσης και αναταράξεων στις μετοχές του εγχώριου τραπεζικού κλάδου.
«Μην περιμένετε σύρραξη. Διότι εάν «καεί» η Ιταλία, απλώς καήκαμε όλοι μας», είναι η χαρακτηριστική εκτίμηση που κάνει στο tvxs.gr έμπειρος οικονομολόγος, με θητεία και σε υψηλές πολιτικές θέσεις. Πρόκειται για μια εκτίμηση που αποτυπώνει σαφώς το γεγονός ότι η ιταλική οικονομία είναι πολύ μεγάλη για να διασωθεί με προγράμματα ESM τύπου Ελλάδας κι ακόμη… πιο μεγάλη για να αφεθεί να καταρρεύσει.
Τα πρώτα μηνύματα για το εάν θα επαληθευθεί ή όχι αναμένονται από αύριο Δευτέρα, από τις αγορές. Πέραν τούτου η επόμενη ουσιαστική πράξη του πολιτικού «δράματος» θα παιχτεί στις 15 Οκτωρίου, όταν η Κομισιόν πάρει επισήμως στα χέρια της το προσχέδιο του ιταλικού προϋπολογισμού. Και ανεξαρτήτως ρητορικής, η πραγματικότητα λέει μέχρι στιγμής τα εξής: Η Ιταλία και η κυβέρνηση Σαλβίνι – Ντι Μάιο δεν έχουν μέχρι στιγμής, και τυπικά τουλάχιστον, παραβιάσει τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Το σχέδιο προϋπολογισμού της χώρας εμφανίζει έλλειμμα 2,4% και το Σύμφωνο Σταθερότητας της ΕΕ ορίζει ως όριο για το έλλειμμα το 3% του ΑΕΠ. Ορίζει όμως επίσης ότι δεν πρέπει να αυξάνεται το διαρθρωτικό έλλειμμα – το έλλειμμα που δεν εξαρτάται από τον οικονομικό κύκλο – κι εδώ υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις πως θα υπάρξει παραβίαση. Πρόσθετο και σοβαρό ζήτημα είναι το υψηλό χρέος της Ιταλίας – στο 130% του ΑΕΠ και δεύτερο υψηλότερο στην ευρωζώνη μετά από εκείνο της Ελλάδας. Το Σύμφωνο Σταθερότητας λέει πως οι χώρες με χρέος άνω του 60% πρέπει να ακολουθούν «ταχύτερη πορεία δημοσιονομικής προσαρμογής».
Η πραγματικότητα και η προϊστορία λένε επίσης πως ποτέ μέχρι σήμερα η Κομισιόν δεν έχει απορρίψει τον προϋπολογισμό κάποιου κράτους – μέλους. Με βάση την προβλεπόμενη διαδικασία, μόλις η Επιτροπή πάρει στα χέρια της το προσχέδιο, θα έχει διάστημα μιας εβδομάδας για διαβουλεύσεις με την Ρώμη και δεκαπέντε ημερών για να υιοθετήσει «αρνητική θέση» - ήτοι, να απορρίψει ουσιαστικά τον προϋπολογισμό και να καλέσει την ιταλική κυβέρνηση να τον επανεξετάσει.
Με την σειρά της, η Ιταλία θα έχει περιθώριο τριών εβδομάδων για να εκπονήσει και να υποβάλει νέο σχέδιο προϋπολογισμού. Εάν αρνηθεί να το πράξει, τότε ανοίγει η λεγόμενη «διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος» που μπορεί να οδηγήσει στην επιβολή οικονομικών κυρώσεων.
Η όλη διαδικασία όμως είναι εξαιρετικά αργή και σύνθετη. Κι εκείνο που φοβούνται στις Βρυξέλλες, είναι πως εν τέλει μπορεί να αποτελέσει ένα ιδανικό όπλο εσωτερικής κατανάλωσης για την κυβέρνηση της Ρώμης που έχει διαπιστώσει ότι ο «πόλεμος» με την Ευρώπη αποδίδει και της προσδίδει ισχυρό πολιτικό κεφάλαιο. Η πιο άμεση πίεση για την Ρώμη, βεβαίως, μπορεί να προέλθει από τις αγορές και όχι από την πολιτική «τιμωρία» των Βρυξελλών. Η αποδοση των δεκαετών ιταλικών ομολόγων βρίσκεται ήδη στο 3,5% και στο υψηλότερο επίπεδο από το 2014.
Εδώ όμως ένα ακόμη όπλο στα χέρια των Σαλίνι και ντε Μάιο μπορεί να είναι η ίδια η διάρθρωση του ιταλικού χρέους. Η Ιταλία τα τελευταία χρόνια εκμεταλλεύθηκε την υπερχαλαρή νομισματική πολιτική για να επεκτείνει το χρόνο ωρίμανσης των δανείων της και να «κλειδώσει» τα επιτόκιά τους σε χαμηλά επίπεδα, γεγονός που την κάνει λιγότερο ευάλωτη χρηματοοικονομικά σοκ. Σύμφωνα με την UniCredit, ο μέσος όρος ωρίμανσης του ιταλικού χρέους είναι τα 6,8 χρόνια, ενώ το ετήσιο μέσο κόστος εξυπηρέτησής του είναι 2,8%. Πρόκειται για ένα επίπεδο που σημαίνει ότι μια περαιτέρω αύξηση των spreads θα συνιστά μεν πρόβλημα αλλά όχι άμεση απειλή.
Πολλά βεβαίως θα εξαρτηθούν από την ένταση και την έκταση της αντίδρασης των αγορών και, όπως επισημαίνουν και οι Financial Times, από το εάν μια ενδεχόμενη κλιμάκωση της κόντρας Βρυξελλών και Ρώμης θα αναζωπυρώσει τα σενάρια περί εξόδου της Ιταλίας από το ευρώ. Επίσης οι Financial Times, δε, υπενθυμίζουν πως ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι είχε αναγκαστεί να εγκαταλείψει την πρωθυπουργία το 2011 η απόδοση του 10ετούς ομολόγου είχε αγγίξει το 7%....
tvxs
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου