Το παρασκήνιο της Βάρνας

Δεν ήταν ναυάγιο, δεν ήταν όμως και επιτυχία. Οι γέφυρες Ευρώπης και Τουρκίας δεν κόπηκαν στην Βάρνα αλλά ούτε...
ενισχύθηκαν, η Ελλάδα δεν έχασε αλλά ούτε πήρε εγγυήσεις «νίκης», και τα μεγάλα ζητήματα μιας δύσκολης σχέσης παραμένουν ανοιχτά και θερμά στο τραπέζι.

Σε πρώτο χρόνο πάντως, και στην πρώτη αποτίμηση που κάνει η Αθήνα για την ευρωτουρκική σύνοδο της Βάρνας, καταγράφονται δύο θετικά στοιχεία: Το πρώτο, όπως επεσήμαναν χθες το βράδυ κυβερνητικές πηγές, είναι πως το ευρωπαϊκό αίτημα για «παύση» των επιθετικών ενεργειών της Αγκυρας σε Αιγαίο και Κύπρο τέθηκε ευθέως και μετ’ επιτάσεως στον Ταγίπ Ερντογάν, και δη για πρώτη φορά στο πλαίσιο ενός διεθνούς και επίσημου φόρουμ.

«Οι καλές διμερείς σχέσεις αποτελούν πολύ σημαντική δέσμευση για την ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας, διατυπώσαμε όμως την ανησυχία μας για τις τουρκικές ενέργειες στην ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, όπως επίσης και για την κράτηση πολιτών της Ε.Ε. από την Αγκυρα», ήταν η χαρακτηριστική δήλωση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ μετά το τέλος της συνόδου. Οι δε πληροφορίες αναφέρουν πως η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε στην κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Ερντογάν, τόσο από τον ίδιο όσο και από τον επικεφαλής της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ήταν πολύ πιο αυστηρή.

Το δεύτερο ενθαρρυντικό στοιχείο είναι ότι άνοιξε, επίσης για πρώτη φορά επισήμως, και το κεφάλαιο που αφορά την «κράτηση ευρωπαίων πολιτών» στην Τουρκία – δηλαδή, και των δύο ελλήνων στρατιωτικών που κρατούνται στην Αδριανούπολη.

Επ΄αυτού, ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ζήτησε ευθέως από τον Ταγίπ Ερντογάν να δοθεί «λύση» στο θέμα των δύο κρατούμενων ελλήνων πριν από το Πάσχα. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, που ενημερώθηκαν για τα όσα έγιναν στην Βάρνα, ο τούρκος πρόεδρος δεν ήταν αρνητικός, αλλά άνοιξε και μια «γκρίζα ζώνη»: Φέρεται να δήλωσε ότι και τον ίδιον τον απασχολεί το συγκεκριμένο ζήτημα διότι, πέραν των άλλων, έχει και εκείνος στην Ελλάδα οκτώ κρατούμενους τούρκους αξιωματικούς.

Κοινώς, για πρώτη φορά, ο Ταγίπ Ερντογάν συνέδεσε εμμέσως αλλά με νόημα την κράτηση των δύο ελλήνων με τους οκτώ τούρκους αξιωματικούς που ζήτησαν πολιτικό άσυλο στην χώρα μας και κατηγορούνται για συμμετοχή στο πραξικόπημα. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές , πάντως, δεν υπήρξε καμία νύξη περί «ανταλλαγής», η οποία ούτως ή άλλως τελεί εκτός κάθε πλαισίου συζήτησης για την ελληνική πλευρά.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, ο Ταγίπ Ερντογάν επιχείρησε να αναβαθμίσει και να παγιώσει και τις τουρκικές διεκδικήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, παρουσιάζοντας συγκεκριμένα έγγραφα. Τα εν λόγω έγγραφα φέρονται να αποτυπώνουν το μερίδιο που διεκδικεί, στο όνομα των τουρκοκυπρίων πάντοτε, η Αγκυρα στα κοιτάσματα υδρογονανθράκων της Κύπρου και προϊδεάζουν για την περαιτέρω τακτική που θα ακολουθήσει στο ζήτημα της ΑΟΖ.

Και οι δύο αυτές κινήσεις του Ταγίπ Ερντογάν είναι ενδεικτικές των δύσκολων ισορροπιών του επόμενου διαστήματος – ισορροπιών, πάντως, που μέχρι στιγμής δείχνουν να συμπεριλαμβάνουν και την, αποδυναμωμένη έστω, ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας.

Το στοιχείο αυτό θεωρείται σημαντικό σύμφωνα με κοινοτικές πηγές καθώς ο τούρκος πρόεδρος, παρά την εκρηκτική ρητορική του τελευταίου διαστήματος, επανέλαβε πως η ευρωπαϊκή προοπτική και η ενταξιακή διαδικασία παραμένει στρατηγικός στόχος της Αγκυρας.

Η επαναβεβαίωση αυτή αφήνει περιθώρια, όπως τουλάχιστον εκτιμούν διπλωματικές πηγές, για συντήρηση της ευρωπαϊκής πίεσης προς την Τουρκία, έστω και υπό τον διαρκή εκβιασμό Ερντογάν με το «όπλο» του προσφυγικού…

tvxs.gr