Πέμπτη 12 Νοεμβρίου 2015

Η Γερμανία αποχαιρετά το «δόγμα Μέρκελ» στην εξωτερική πολιτική

Με την προσφυγική κρίση να συνεχίζεται η γερμανική κυβέρνηση οδηγείται σε μια στροφή στην εξωτερική πολιτική της και στην πολιτική της για την εσωτερική ασφάλεια. Η Γερμανία αποχαιρετά το «Δόγμα Μέρκελ» και προωθεί την αναβάθμιση του ρόλου στις στρατιωτικές επιχειρήσεις στις εμπόλεμες ζώνες.

 
Για χρόνια το «Δόγμα Μέρκελ» κυριαρχούσε στη Γερμανική εξωτερική πολιτική, γράφει το Spiegel, σημειώνοντας πως βάσει αυτου του δόγματος το Βερολίνο επιδίωκε την εξωτερική ασφάλεια της χώρας μέσω των εξαγωγών των όπλων και των συνεργασιών, κυρίως σε επίπεδο στρατιωτικής εκπαίδευσης. Ο... στόχος αυτής της πολιτικής, όπως η ίδια η καγκελάριος τον είχε εκφράσει σε ομιλία της το 2011, ήταν η ενίσχυση του ρόλου της Γερμανίας ως εγγυήτρια δύναμη για την ασφάλεια χωρών υψίστης στρατηγικής σημασίας. Με αυτή τη στρατηγική η Άνγκελα Μέρκελ εξασφάλιζε και τη μη εμπλοκή της Γερμανίας σε στρατιωτικές αποστολές στο εξωτερικό (ή τον περιορισμό αυτών).

Τώρα όμως το Βερολίνο εγκαταλείπει το περίφημο «Δόγμα Μέρκελ» και έχει ήδη ξεκινήσει το σχεδιασμό νέων στρατιωτικών αποστολών, αλλά και την επέκταση όσων επιχειρήσεων βρίσκονται σε εξέλιξη, σε βαθμό που κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί μέχρι πριν από λίγο καιρό. «Πριν από τρία χρόνια, κανείς δεν πίστευε ότι γερμανικά στρατεύματα θα επιχειρούν στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ ή το Μάλι», δήλωσε πρόσφατα ο Geza Andreas von Geyr γενικός διευθυντής του γερμανικού υπουργείου Εθνικής Άμυνας, υπεύθυνος για την πολιτική ασφάλεια και την άμυνα.

Η στροφή στην εξωτερική πολιτική φαίνεται πως έχει ισχυρή υποστήριξη στο εσωτερικό του κόμματος της Άνγκελα Μέρκελ, με υψηλόβαθμα στελέχη να επισημαίνουν πως «θα πρέπει πλέον να εστιάσουμε στην αντιμετώπιση των αιτιών της προσφυγικής κρίσης». «Έχουμε επικεντρωθεί στις αναγκαίες επιχειρήσεις ώστε να μην δημιουργηθούν νέες πήγες προσφυγικών ροών», υπογραμμίζει ο Roderich Kiesewetter, επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος.

Στο εσωτερικό των Χριστιανοδημοκρατών κλιμακώνονται οι διεργασίες για τον καθορισμό του πλαισίου της νέας εξωτερικής πολιτικής, διαμορφώνοντας ένα νέο πολιτικό δόγμα για την άμυνα της χώρας. Κυρίαρχο ρόλο στο νέο δόγμα θα έχει ο γερμανικός στρατός και οι δυνάμεις ασφαλείας. «Η Bundeswehr (ομοσπονδιακός στρατός) θα έχει ένα σαφή ρόλο», σημειώνει ο Franz Josef Jung υψηλόβαθμο στέλεχος των Χριστιανοδημοκρατών και πρώην υπουργός Άμυνας της χώρας. Η εκπαίδευση των ενόπλων δυνάμεων στις χώρες που έχουν κρίση παραμένει ως στοιχείο προσέγγισης, με την ελπίδα πως θα αποφευχθούν νέες κρίσεις, γράφει το Spiegel, σημειώνοντας ωστόσο πως τα γερμανικά στρατεύματα θα πρέπει στο εξής να είναι σε ετοιμότητα για αποστολές στο εξωτερικό.

Ο «πασιφισμός», αναφέρει το Spiegel, αποτελούσε εδώ και χρόνια ένα βασικό χαρακτηριστικό στην προσέγγιση της Γερμανίας στην εξωτερική πολιτική, όμως αυτό πλέον αλλάζει, με μεγάλη μερίδα των πολιτικών του Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος να εκφράζουν την ελπίδα πως οι επιφυλάξεις των πολιτών σχετικά με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο εξωτερικό θα αρθούν. Ο Jürgen Hardt, εκπρόσωπος του κόμματος της Μέρκελ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, σχολίασε πως «το ποσοστό των Γερμανών που αναγνωρίζουν ως σημαντική την αποστολή δυνάμεων στο εξωτερικό έχει αυξηθεί το τελευταίο διάστημα». Αντίστοιχη είναι και η εκτίμηση του υπουργείου Εθνικής Άμυνας. «Η απόλυτη άρνηση δεν κυριαρχεί πλέον», σημειώνει πηγή από το υπουργείο.

Ενδεικτικό του κλίματος είναι πως δεν υπήρξαν αντιδράσεις στη διεύρυνση των επιχειρήσεων του γερμανικού στρατού στο Αφγανιστάν. Αν και ο αρχικός προγραμματισμός προέβλεπε την αποχώρηση όλων των γερμανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν, τελικά, στα μέσα Οκτωβρίου, αποφασίστηκε η παραμονή του στρατού στο βόρειο Αφγανιστάν για να συνεχιστεί η εκπαίδευση των αφγανικών δυνάμεων ασφαλείας στο πλαίσιο της αντιμετώπισης των Ταλιμπάν. 

Ωστόσο το Βερολίνο δεν τρέφει αυταπάτες για το ενδεχόμενο επιτυχίας στο Αφγανιστάν, και σημειώνει το Spiegel: «Είναι απίθανο μερικές χιλιάδες στρατιώτες του ΝΑΤΟ να πετύχουν εκεί όπου το προηγούμενο διάστημα απέτυχαν 140.000 στρατιώτες». Για αυτόν το λόγο πρωταρχικός στόχος του Βερολίνου είναι η διασφάλιση, πως τουλάχιστον ένας μέρος της χώρας θα είναι αρκετά ασφαλές ώστε να είναι - γραφειοκρατικά - δυνατή η απόρριψη των αιτημάτων των προσφύγων για άσυλο στη Γερμανία και η επιστροφή τους στη χώρα τους. Σημειώνεται πως την περασμένη Πέμπτη, μετά τη συνάντηση των δύο κυβερνητικών εταίρων, των Σοσιαλδημοκρατών και των Χριστιανοδημοκρατών, η Χριστιανική Ένωση, εκφράστηκε η άποψη πως θα πρέπει να δημιουργηθούν απευθείας πτήσεις που θα συνδέουν τη Γερμανία με το Αφγανιστάν, με κυβερνητικούς αξιωματούχους να κάνουν λόγο για σύνδεση με «προστατευόμενες περιοχές». Ουσιαστικά αυτό σημαίνει πως κάποιες περιοχές του Αφγανιστάν θα πρέπει να κηρυχθούν «ασφαλείς». Η Άνγκελα Μέρκελ, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον πρόεδρο του Αφγανιστάν, είχε ζητήσει την επίσημη επιβεβαίωση πως υπάρχουν «ασφαλείς περιοχές στη χώρα», ώστε να επιτραπεί σε αυτές η απέλαση των προσφύγων.

Όμως το σχέδιο των «ασφαλών περιοχών» προκαλεί και αντιδράσεις στον κυβερνητικό συνασπισμό της Γερμανίας. Ο υπουργός Ανάπτυξης Gerd Müller, της Χριστιανικής Ένωσης - αδελφού κόμματος των Χριστιανοδημοκρατών και μέλος του συντηρητικού συνασπισμού - σημείωσε πως ένα τέτοιο σχέδιο θα μπορούσε να πετύχει μόνο αν αυτό το σχέδιο συνοδεύεται από μαζικές επενδύσεις σε υποδομές και την εκπαίδευση. Από το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, κυβερνητικό εταίρο των Χριστιανοδημοκρατών, προειδοποιούν πως «αυτές οι ζώνες ασφαλείας στο εσωτερικό του Αφγανιστάν απαιτούν νέες στρατιωτικές αποστολές και μάλιστα πολύ μεγαλύτερες από ό,τι μέχρι σήμερα».

Αντίθετα ο αντικαγκελάριος και επικεφαλής του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος Ζίγκμαρ Γκάμπριελ εμφανίστηκε θετικός στο σχέδιο. «Το επόμενο διάστημα στη Γερμανία θα φτάσουν περισσότεροι πρόσφυγες από το Αφγανιστάν παρά από τη Συρία», δήλωσε για να υποστηρίξει το σχέδιο σε συνεδρίαση με βουλευτές του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. «Νομίζω πως είναι σωστό να εδραιωθούν ασφαλείς ζώνες στο Αφγανιστάν, ώστε οι Αφγανοί που δεν δικαιούνται άσυλο να μπορούν να επιστρέψουν σε ασφαλείς περιοχές της χώρας τους», ανέφερε από την πλευρά του ο Volker Kauder, επίσης υποστηρικτής του σχεδίου και υψηλόβαθμο στέλεχος των Χριστιανοδημοκρατών. Ο Franz Josef Jung σημείωσε πως η προστασία των εν λόγω ζωνών απαιτεί έναν καλά εκπαιδευμένο αφγανικό στρατό. «Αυτός είναι και ο λόγος που πρέπει να ενισχύσουμε αποφασιστικά τις επιχειρήσεις στη χώρα», πρόσθεσε, ενώ ο εκπρόσωπος για θέματα εξωτερικής πολιτικής των Χριστιανοδημοκρατών υπογράμμισε πως «θα πρέπει να αναπτυχθεί ένα σχέδιο για το πως ο γερμανικός στρατός, μαζί με τον στρατό του Αφγανιστάν, θα μπορούν να εδραιώσουν τις ζώνες ασφαλείας». 

Το Spiegel, σημειώνει, πως στα σχέδια της Γερμανίας δεν περιλαμβάνεται μόνο το Αφγανιστάν. Ενίσχυση των στρατιωτικών δυνάμεων εξετάζεται και στο Ιράκ, με το θέμα να βρίσκεται ήδη στο επίκεντρο συζητήσεων μεταξύ υπουργείου Άμυνας και υπουργείου Εξωτερικών. Το Βερολίνο εξετάζει ακόμη την αποστολή όπλων στους Κούρδους μαχητές στο Ιράκ, αλλά και ενίσχυση της υποστήριξης στην κυβέρνηση της χώρας. Η Γερμανία ευελπιστεί πως ενισχύοντας όσους αντιστέκονται στους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους θα μπορούσε να περιορίσει και τις προσφυγικές ροές. Το ίδιο σκεπτικό έχει το Βερολίνο και για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Μάλι. Το επόμενο διάστημα αναμένεται να σταλεί στη χώρα στρατιωτική δύναμη, περίπου 500 ανδρών, ώστε να υποστηριχτούν οι επιχειρήσεις των κυανόκρανων του ΟΗΕ. Αποστολή δυνάμεων προγραμματίζεται και για τη Λιβύη, στο πλαίσιο των επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ. Η γερμανική κυβέρνηση προβάλλει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις ως αναγκαίες για την αντιμετώπιση των αιτιών της προσφυγικής κρίσης, με στόχο να περιοριστούν οι όποιες αντιδράσεις από τον Γερμανούς πολίτες.

Η πρόθεση της Γερμανίας για αναπροσαρμογή της εξωτερικής πολιτικής βάσει της προσφυγικής κρίσης είναι σαφής και θα πρέπει να αναμένεται η συμμετοχή του Γερμανικού στρατού - με ενισχυμένο ρόλο - σε περισσότερες επιχειρήσεις στο εξωτερικό, σημειώνει το Spiegel και καταλήγει: «Η Δημοκρατία και το κράτος δικαίου στις χώρες της κρίσης εξασθενούν και περνούν σε δεύτερη μοίρα. Αντ’ αυτού υπερισχύει η σταθερότητα ακόμη και αν αυτό σημαίνει υποστήριξε σε ολοκληρωτικά καθεστώτα».

Δεν υπάρχουν σχόλια: