Ο στόχος της μη επιβάρυνσης των πιο φτωχών με τις φορολογικές ρυθμίσεις που πέρασαν την Κυριακή από τη Βουλή -και χαρακτηρίζονται από πολλούς ως οι σκληρότερες των τελευταίων ετών- δεν επετεύχθη, όπως ευθαρσώς παραδέχτηκε και ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος.
Παραμένει... έτσι ανεκπλήρωτη η υπόσχεση της «ταξικής μεροληψίας» στη δεδομένη κοινωνική αδικία που διαμορφώνεται ως εξής: μεταξύ 2008-2014, το 10% των φτωχότερων νοικοκυριών απώλεσε 85% των εισοδημάτων του, όταν το 30% των υψηλότερων εισοδημάτων έχασε αντίστοιχα μόλις το 17%-20%.
Επιπλέον, διευρύνθηκε η ανισότητα καθώς, συνυπολογίζοντας άμεσους φόρους και φόρους ακινήτων, η συνολική φορολόγηση των ασθενέστερων το διάστημα 2008-2012 αυξήθηκε κατά 338%, ενώ των πλουσιότερων μόλις κατά 9% («Εφ.Συν.» 16/11/2015).
Ταυτόχρονα, επιχείρησε να αντισταθμίσει τα φορολογικά μέτρα με τη δυνατότητα ελάφρυνσης του χρέους, που μπορεί να μην έχει άμεσο αντίκτυπο στα φτωχά στρώματα αλλά θα σήμαινε την αφετηρία της εξόδου από τον φαύλο κύκλο της ύφεσης για όλη την ελληνική οικονομία, κάτι που μάλλον κατάφερε τα ξημερώματα της Τετάρτης, όπως ανακοινώθηκε μετά την ευρωσύνοδο.
Είναι ίσως ο μόνος κυβερνητικός που με το χιούμορ του τον φανταζόμαστε να αυτοσαρκάζεται ως ο ριζοσπάστης οικονομολόγος που πέρασε τα χειρότερα μέτρα στο εσωτερικό της χώρας, κατορθώνοντας ωστόσο να προχωρήσει ένα βήμα τις ελληνικές θέσεις στις πλέον δυσχερείς διεθνείς διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές.
«Να μη χάσουμε το δάσος από τα δέντρα», «για εμάς η ανάπτυξη δεν είναι αυτοσκοπός, ιδιαίτερα αν δεν συμπεριλαμβάνει ποιοτικά και κοινωνικά στοιχεία» είναι από τις πιο γνωστές θέσεις του.
Αλλωστε μετά το δημοψήφισμα, και το «όχι» που έγινε «ναι», στις περσινές εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε κρύψει ότι θα προχωρήσει στη συμφωνία με τους δανειστές και τα «επονείδιστα» μνημόνια, με δάκρυα και τύψεις αλλά και την έγνοια της κοινωνικής δικαιοσύνης. Εγνοια που τον έφερε ξανά στα ηνία της χώρας.
Τα περιθώρια
Αυτή είναι και η διακηρυγμένη έγνοια του υπουργού που τον κρατά στη θέση του. «Το όνειρό του, από τη στιγμή που υπεγράφη το μνημόνιο του περσινού Ιουλίου και μπήκε το θέμα αν βγαίνει και το πιστεύει ακόμη, είναι ότι αν οργανωθούμε σωστά στα κρίσιμα θέματα της υγείας, της παιδείας, της ανθρωπιστικής κρίσης, ανεξάρτητα από αυτά που επιτάσσει το μνημόνιο, θα είναι σημαντικό ώστε να μην επιβαρυνθούν άλλο η κοινωνία και οι ευάλωτοι, αλλά να βοηθηθούν αν οι επιλογές έχουν ταξικό πρόσημο.
Βέβαια, όλα αυτά δεν έχουν προχωρήσει αρκετά και τώρα με το ασφαλιστικό και το φορολογικό έχουν στενέψει αρκετά τα περιθώρια και δεν ξέρω αν μπορούν να γίνουν» μας λέει ένας από τους κυβερνητικούς συνεργάτες του.
«Ομως συνεχίζει και το παλεύει γιατί ακόμη κι αν οι όροι που θέτουν οι ξένοι δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής, πιστεύει ότι θα ήμασταν άχρηστοι αν δεν προσπαθούσαμε να αμβλύνουμε τις επιπτώσεις και να ελαφρυνθεί το χρέος για να πάρει μια ανάσα η κοινωνία, ώστε τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν να της επιστρέψουν ως ανάπτυξη ή ως κοινωνική πρόνοια» συνεχίζει.
Με απλότητα στα όρια της αντισυμβατικότητας, ευγένεια και ειλικρίνεια, φαίνεται πάντως ότι κατάφερε να κερδίσει το ενδιαφέρον των ξένων παραγόντων από την πρώτη στιγμή: στην πρώτη συνάντησή του ως υπουργού Οικονομικών με τη Μέρκελ στη Ρίγα, την εξέπληξε με την ανάλυσή του και τα άπταιστα αγγλικά του τόσο ώστε η Γερμανίδα καγκελάριος να ρωτήσει τον πρωθυπουργό: «Αυτός δεν είναι Ελληνας, έχετε πάρει ξένους συμβούλους;» - περιστατικό που μας διηγείται συνεργάτης του στο υπουργείο Οικονομικών.
Ο κοσμοπολίτης υπουργός γεννήθηκε στην πατρίδα του Ντάισελμπλουμ, την Ολλανδία, το 1960 και πέντε χρόνια αργότερα η οικογένειά του μετακόμισε στο Λονδίνο. Με λαμπρές σπουδές στα καλύτερα πανεπιστήμια (Οξφόρδη και Σάσεξ), ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δίδαξε στο Κεντ, ενώ από το 1993 που ήρθε στην Ελλάδα διετέλεσε καθηγητής στην ΑΣΟΕΕ και στο ΕΚΠΑ.
Χαίρει μεγάλης αναγνώρισης ανάμεσα στους συναδέλφους του καθηγητές, αφενός για την άψογη ηθική του, που προσπαθεί να διατηρήσει και από τη θέση του πολιτικού, «κάτι που δύσκολα επιτυγχάνεται», όπως μας λέει ένας από τους εκλέκτορές του στην πανεπιστημιακή του πορεία στην Ελλάδα, αφετέρου επειδή «κατάφερνε να δημοσιεύει σε διεθνή περιοδικά άρθρα πολύ αριστερά και ριζοσπαστικά τα οποία δεν φιλοξενούν εύκολα...».
Ηταν η παιδεία του στο εξωτερικό που τον οδήγησε στην Αριστερά, μας μεταφέρει ο αντιπρύτανης στο ΕΚΠΑ, Ν. Μαραβέγιας: «Ηταν ηθικοί οι λόγοι που έγινε αριστερός, καθώς η οικογένειά του δεν είχε αριστερή παράδοση» μας λέει.
Φίλος του για δεκαετίες από τον καιρό που ζούσε στο Λονδίνο και ακαδημαϊκός, μας εκμυστηρεύεται ότι αυτό που τον ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους ανθρώπους που εκτιμά δεν είναι η εμβριθής ακαδημαϊκή κατάρτισή του, αλλά το γεγονός ότι είναι ίσως ο μόνος που μπορεί να αλλάξει άποψη επειδή κάποιος του προβάλλει ένα σοβαρό επιχείρημα, «έχει την τόλμη να δείχνει σεβασμό στα επιχειρήματα».
Σεβασμού χαίρει όμως και ανάμεσα στους παλιούς φοιτητές του, με εμπιστοσύνη μάλλον αμοιβαία, αφού μερικούς από αυτούς έχει επιλέξει ως συνεργάτες και στο υπουργείο. Παλιός του φοιτητής στην ΑΣΟΕΕ -αλλά όχι συνεργάτης του- μας μιλά για το πόσο προσιτός ήταν κι ας μιλούσε τα αγγλικά καλύτερα από τα ελληνικά.
Και μπορεί να τον «είχε κόψει» στο μάθημά του, ωστόσο θυμάται ότι πάντα συμμεριζόταν τα αιτήματα των φοιτητών και υποστήριζε το πανεπιστημιακό άσυλο, ενώ το κριτήριό του για την υπεράσπισή τους ήταν να αφορούν τα δικαιώματα όλων των φοιτητών και όχι μοναχά μιας μερίδας ενδιαφερομένων…
Συνεργάτες του τον περιγράφουν ως έναν άνθρωπο που δεν του αρέσει να χάνει τον χρόνο του, απολαμβάνει τις συζητήσεις, είναι εξαιρετικά ευρυμαθής και φιλομαθής: «Είχαμε τέσσερις ώρες διάλειμμα μεταξύ των συναντήσεών μας κι αυτός πήγε σε ένα βιβλιοπωλείο και γύρισε με ένα βιβλίο ενός ψυχιάτρου που άρχισε να διαβάζει» διηγούνται.
Ο ΠΑΟΚτζής
Παντρεμένος με την αλλοτινή συμφοιτήτριά του Σκοτσέζα Χίδερ Γκίμπσον, οικονομολόγο και διευθύντρια μελετών στην Τράπεζα της Ελλάδος, με την οποία έχει τρία παιδιά, μπορεί να του αρέσει να περνάει τις καλοκαιρινές διακοπές του στην Πρέβεζα, τόπο καταγωγής του πατέρα του, δηλώνει όμως ΠΑΟΚτζής, καθώς η άλλη του γιαγιά ήταν Θεσσαλονικιά.
Στο οπισθόφυλλο ενός από τα βιβλία του που κυκλοφόρησαν πρόσφατα («Χωρίς επιστροφή - Καπιταλιστικές κρίσεις, κοινωνικές ανάγκες, σοσιαλισμός» εκδόσεις ΚΨΜ, 2011, που συνέγραψε με τον Χρ. Λάσκο) σημειώνεται: «Για να το θέσουμε με τους όρους του Γκράμσι, μπορεί αυτός ο καιρός των τεράτων να παραγάγει κι ελπίδα;
Γιατί αυτό είναι το κύριο ερώτημα, στο οποίο οι αριστεροί καλούνται να απαντήσουν (…) Το ζητούμενο είναι η ελπίδα και η πίστη σε έναν πολύ καλύτερο κόσμο». «Για να αρχίσουμε να δημιουργούμε ξανά το δρόμο της χειραφέτησης» καταλήγει το σημείωμα της έκδοσης.
Πόσο κάτι τέτοιο είναι εφικτό υπό τόσο αντίξοες συνθήκες; Αυτό είναι και το προσωπικό στοίχημα του υπουργού ή, για να το θέσουμε με τις εκφράσεις που αρέσκεται να χρησιμοποιεί με τους οικείους του, μένει να αποδείξει αν «κλοτσά το τενεκεδάκι παραπέρα στον δρόμο» ή αν «δεν μπορεί να οργανώσει ούτε ένα καλό μεθύσι στην μπιραρία»…
efsyn
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου