Η ενηµέρωση στο απόσπασµα

Της Πόπης Διαµαντάκου
Στην εποχή της επικοινωνιακής φρενίτιδας, το έλλειµµα πληροφόρησης που παρατηρείται στην περίπτωση της Λιβύης προκαλεί σύγχυση και αµηχανία
Είναι η πρώτη φορά που ελάχιστες εικόνες φτάνουν από την εµπόλεµη Λιβύη. Μόνο µερικά πλάνα του Ρόµπερτσον, του ανταποκριτή του CNN, ο οποίος δείχνει στον φακό ένα... χαλασµένο εξάρτηµα ίσως από κινητήρα, όπως λέει ο ίδιος, έξω από τα χαλάσµατα του κτιριακού συγκροτήµατος όπου λέγεται ότι έπεσε λίβυος καµικάζι µε το αεροπλάνο του, προκαλώντας κυρίως υλικές ζηµιές.

Φήµες που δεν επιβεβαιώνονται, «θρίλερ» µε έναν από τους γιους του Καντάφι που λέγεται ότι υπέκυψε σε σοβαρά εγκαύµατα έπειτα από βοµβαρδισµό, πληροφορίες που δεν µπορεί παρά να υπόκεινται σε έλεγχο της µιας ή της άλλης πλευράς και πλάνα αµάχων, υποστηρικτών του Καντάφι, που συγκεντρώθηκαν µέσα στη νύχτα µε τα παιδιά τους αγκαλιά να κάνουν ανθρώπινο αντιαεροπορικό «τείχος» και βρέθηκαν σκεπασµένοι από σκόνη µετά τις αεροπορικές επιδροµές των συµµάχων.

Θραύσµατα µιας πρωτοφανώς ελλιπούς ενηµέρωσης στην εποχή της επικοινωνιακής φρενίτιδας, της εποχής που θεωρεί ήδη «προϊστορία» την απευθείας µετάδοση από το CNN της έναρξης του πολέµου στο Ιράκ στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 (µε τον Πίτερ Αρνέτ στη Βαγδάτη), «ιστορία» τους ενσωµατωµένους ρεπόρτερ στα αµερικανικά στρατεύµατα που έκαναν επέλαση στις ιρακινές ερήµους, αλλά για πρώτη φορά βρίσκεται σε επικοινωνιακή αµηχανία.

Ο περιβόητος «στρατιωτικός ανθρωπισµός» (τίτλος βιβλίου του Νόαµ Τσόµσκι), όρος που εισήχθη στην παγκόσµια επικοινωνιακή σκηνή για τις στρατιωτικές επεµβάσεις της µεταψυχροπολεµικής εποχής, για πρώτη φορά φαίνεται να «σκοντάφτει» σε εσωτερικές αντιθέσεις των συµµαχικών δυνάµεων και ως εκ τούτου δυσκολεύεται να υποστηρίξει και εκείνο το καθιερωµένο επικοινωνιακό «στεφάνι αγιοσύνης» που υπαγόρευε το τελετουργικό της ενηµέρωσης. Το ενδιαφέρον είναι ότι σε όλες τις περιπτώσεις, από την Τυνησία και την Αίγυπτο µέχρι την Υεµένη και το Μπαχρέιν, που σε πρώτη «ανάγνωση» λέγεται ότι είναι διαφορετικές, µπορεί να αποθεώνονται µεν τα µέσα, κυρίως τα ιντερνετικά, αλλά «αχρηστεύεται» το συντηρητικό τελετουργικό της επικοινωνίας, αυτό που στηρίζεται στα κοινότοπα στερεότυπα µιας ηθικολογικής ενηµέρωσης για το ποιοι είναι οι καλοί και ποιοι οι κακοί.

Για πρώτη φορά είδηση γίνεται η επικοινωνιακή σύγχυση της παγκόσµιας κοινότητας. Οχι γιατί λείπουν τα µέσα, αλλά γιατί ακυρώνονται οι ερµηνευτικοί κώδικες των µηνυµάτων τους. Απόδειξη µια σύγχυση που αρχίζει ήδη από τον τίτλο της στρατιωτικής επιχείρησης, που είναι µεν «Αυγή της Οδύσσειας», αλλά ανήκει στους Αµερικανούς, ενώ κάθε συµµετέχουσα στρατιωτική δύναµη έχει δώσει από έναν δικό της.

Είναι φανερό ότι µε την υποχώρηση των Αµερικανών από την πρωτοκαθεδρία των συµµαχικών δυνάµεων αποµένει χωρίς κεντρική καθοδήγηση και το επικοινωνιακό παιχνίδι. Ελλειµµα ή ευκαιρία µιας εποχής που διαθέτει τα τελειότερα µέσα για να επικοινωνεί, αλλά την ίδια στιγµή διαπιστώνει ότι δεν διαθέτει – ή δεν είναι έτοιµη να αντιµετωπίσει – νέους κώδικες ερµηνείας και νέα νοήµατα;

Ο έµπειρος Πίτερ Αρνέτ τις εποχές του CNNικού θριάµβου του, όταν κάλυπτε κάθε εµπόλεµη περιοχή στον πλανήτη, έλεγε ότι όταν δεν µπορεί να καταλάβει ποιοι είναι οι καλοί και ποιοι οι κακοί σε µια σύγκρουση,αυτός ως δηµοσιογράφος είναι µε το µέρος πάντα των αµάχων. Ηταν µια εύκολη επικοινωνιακή πιρουέτα ενός εκπροσώπου της «αµερικανικής αντικειµενικότητας» στις εποχές που δεχόταν κύµατααµφισβήτησης.

Τι γίνεται όταν «υπέρ των αµάχων» δηλώνει µια ολόκληρη στρατιωτική εκστρατεία; Επικοινωνιακή σύγχυση, όπου άλλοι λένε ότι στόχος είναι η αποµάκρυνση του Καντάφι, άλλοι ότι ουδόλως απασχολεί ο συγκεκριµένος; Αµηχανία και κενά ενηµέρωσης που καλύπτονται από τα συγκλονιστικά οικονοµικά στοιχεία της επίθεσης. Σχεδόν 200.000 δολάρια το λεπτό το κόστος της, τουλάχιστον ένα εκατοµµύριο ο κάθε Τόµαχοκ, 1,4 δισεκατοµµύρια ο µήνας κ.λπ., λες και υπολογίζονται τα έξοδα των διακοπών από πολυµελή οικογένεια. Πολύτιµα στοιχεία και αυτά για να υπάρχει συναίσθηση της σπατάλης δυνάµεων σε µια εποχή που όλο και περισσότερος κόσµος δυσκολεύεται ακόµη και να ζήσει.
tanea