Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θυμήθηκε την «Σμύρνη, που ρίχνει τους γκιαούρηδες στην θάλασσα» μία ημέρα πριν από το ταξίδι του έλληνα υπουργού Εξωτερικών στην Κύπρο, τρεις ημέρες πριν από την τριμερή σύνοδο κορυφής Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ, και τέσσερις ημέρες πριν από...
την νέα συνάντηση Τσαβούσογλου – Κατρούγκαλου στην Αττάλεια.
Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου επέλεξε ακριβώς την ίδια συγκυρία για να ανοίξει μέτωπο κατά της Κύπρου εντός της Ευρωπαίκής Ενωσης, καταθέτοντας στο Συμβούλιο Σύνδεσης με την Ε.Ε. γραπτό υπόμνημα με το οποίο η Αγκυρα εγείρει και επισήμως διεκδικήσεις στα οικόπεδα 6, 7 και 3 της κυπριακής ΑΟΖ.
Μέσα από αυτήν την συγκυρία και αυτά τα γεγονότα γίνεται απολύτως ευκρινής η επίδραση που έχει η ανακατανομή του ενεργειακού παιχνιδιού στον χάρτη ισχύος και συμφερόντων στην ανατολική Μεσόγειο – μια επίδραση που έχει να κάνει πρωτίστως με τις γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές ισορροπίες και λιγότερο, ή τουλάχιστον σε σαφώς πιο μακροπρόθεσμη προοπτική, με το οικονομικό status των εμπλεκόμενων πλευρών.
Οι καταλύτες, άλλωστε, για την νέα όξυνση των τόνων από την πλευρά της Αγκυρας ήταν δύο: Η ανακάλυψη του νέου, σημαντικού κοιτάσματος φυσικού αερίου στον στόχο «Γλαύκος» της κυπριακής ΑΟΖ και η υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό EastMed στην τριμερή της Τετάρτης στην Ιερουσαλήμ. Πόσο μάλλον αφού ο «Γλαύκος» φαίνεται να κλειδώνει την παραμονή της αμερικανικής Exxon Mobil για τις επόμενες δύο δεκαετίες στην Κύπρο, και οι υπογραφές για τον EastMed από τους Αλέξη Τσίπρα, Νίκο Αναστασιάδη και Μπένζαμιν Νετανιάχου θα μπουν παρουσία του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μαρκ Πομπέο. Και τούτα, την στιγμή που δρομολογείται ο νέος γύρος συνομιλιών για το κυπριακό, και που οι σχέσεις της Αγκυρας με την Ουάσιγκτον αγγίζουν οριακά σημεία λόγω της επιμονής της Τουρκίας στην απόκτηση των ρωσικών S-400.
Το μήνυμα του Πομπέο
H παρουσία Πομπέο στην Ιερουσαλήμ και η αμερικανική στήριξη στον EastMed είναι ένα καθαρό γεωστρατηγικό μήνυμα από την πλευρά των ΗΠΑ: Ο αγωγός – εάν και όταν κατασκευαστεί – θα αποτελέσει και το πιο ισχυρό έως τώρα βήμα, μερικής έστω, απεξάρτησης της ευρωπαϊκής αγοράς από το ρωσικό φυσικό αέριο. Και, ταυτόχρονα, θα προσδώσει στρατηγικό χαρακτήρα στην σχέση του Ισραήλ με την Ευρώπη, μια προοπτική που παγίως βρίσκεται στους βασικούς γεωπολιτικούς στόχους της Ουάσιγκτον για την περιοχή.
Η συγκεκριμένη αμερικανική ατζέντα θέτει, ντε φάκτο, σ’ αυτή την φάση την Τουρκία και την Ρωσία στην πλευρά των χαμένων. Η μεν πρώτη βλέπει να χάνεται ο στρατηγικός της στόχος να καταστεί ενεργειακός κόμβος της περιοχής, καθώς σταθερά διεκδικούσε η μεταφορά του φυσικού αερίου της νοτιοανατολικής Μεσογείου να γίνεται μέσω του δικού της εδάφους. Η δε Μόσχα απειλείται με μείωση της, σχεδόν μονοπωλιακής, εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο και βλέπει να «ψαλιδίζεται» η στρατηγική της επένδυση στην επέκταση του αγωγού Turkish Stream προς την Ευρώπη.
Τα κέρδη για Κύπρο και Ελλάδα
Στον αντίποδα, Κύπρος και Ελλάδα εμφανίζονται, στην τρέχουσα συγκυρία τουλάχιστον, στην πλευρά των κερδισμένων. Η Κύπρος, με την ανακάλυψη των κοιτασμάτων στην ΑΟΖ της και με ισχυρές προβλέψεις για εντοπισμό ακόμη περισσότερων αποθεμάτων υδρογονανθράκων, έχει ήδη αποκτήσει ένα εξαιρετικά ισχυρό γεωπολιτικό χαρτί απέναντι στην Τουρκία.
Η Ελλάδα, μέσα από την δεκαετή πλέον συμμαχία με το Ισραήλ, βλέπει πεδίο μετεξέλιξής της σε στρατηγικό ενεργειακό κόμβο μεταξύ νοτιανατολικής Μεσογείου και Ευρώπη. Δεν είναι μια προοπτική άμεση, ούτε διασφαλισμένη. Ο EastMed, με αρχική προβλεπόμενη έναρξη λειτουργίας το 2025 και τελική ετήσια μεταφορική χωρητικότητα 20 δις κυβικών μέτρων, θεωρείται το μεγαλύτερο σχέδιο κατασκευής υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου στον κόσμο. Θα ξεκινά ανοιχτά των νότιων ακτών της Κύπρου, θα διασχίζει την Πελοπόννησο και την Θεσπρωτία και θα καταλήγει στο Οτράντο της Ιταλίας. Είναι ένα project ύψους 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που όμως η υλοποίησή του πρέπει να περάσει μέσα από την υπέρβαση υψηλών οικονομικών, τεχνικών και πολιτικών εμποδίων – από τον διχασμό που υπάρχει για το έργο εντός της ιταλικής κυβέρνησης, έως τις μεγάλες κατασκευαστικές δυσκολίες του θαλάσσιου τμήματος του αγωγού και τις ισχυρές γεωπολιτικές επιφυλάξεις της Αιγύπτου.
Η δυναμική, ωστόσο, που έχει ήδη αποκτήσει το project και η ισχυρή εμπλοκή και στήριξη της Ουάσιγκτον αναβαθμίζει εκ των πραγμάτων τον ρόλο της Ελλάδας. Και, κυρίως, την καθιστά κεντρικό – και ίσως και τον πιο σταθερό – πυλώνα στο νέο δόγμα ασφαλείας στην περιοχή, το οποίο η αμερικανική διπλωματία συνδέει και επισήμως πλέον με την επαναχάραξη των ενεργειακών οδών στην νοτιοανατολική Μεσόγειο.
tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου