Δρόμος στρωμένος με... Γαϊδουράγκαθα

Ρεπορτάζ : Ελένη Κωσταρέλου
(από την Ελευθεροτυπία)

Νέο πακέτο μέτρων, απώλειες για απλούς ιδιώτες κατόχους ομολόγων, αλλά και παρενέργειες σε συνταξιούχους και ασφαλισμένους είναι ορισμένα από τα «7» αγκάθια του αμφισβητούμενου κατά 50% κουρέματος του ελληνικού χρέους. Η αρχική...συμφωνία μπορεί να έκλεισε αλλά οι οιωνοί δεν φαίνεται να είναι και οι καλύτεροι για την οικονομία, καθώς ευρωπαϊκές φωνές (όπως ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε), δεν βλέπουν να έχει κλείσει το ζήτημα του ελληνικού χρέους.

Η κυβέρνηση κινείται σε τεντωμένο σκοινί, καθώς έχει να αντιμετωπίσει τα «7» αγκάθια του κουρέματος του ελληνικού χρέους, που είναι:

1Το ενδεχόμενο λήψης νέων μέτρων για το 2012, το οποίο παραμένει ανοιχτό, δεδομένου ότι η τελευταία συμφωνία με την τρόικα αφορά δέσμευση διετίας 2011-2012 για επίτευξη των στόχων. Οπότε, τυχόν απόκλιση του 2011 μετατίθεται στο 2012.

«Εφόσον όλα όσα έχουμε ψηφίσει εφαρμόζονται» μόνο τότε δεν θα υπάρξουν νέα μέτρα στην τρέχουσα διετία, δηλώνει τις τελευταίες ημέρες ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Ως εκ τούτου πρέπει να πληρωθούν στο σύνολό τους οι έκτακτες εισφορές, τα τέλη επιτηδεύματος, το ειδικό τέλος ακινήτων, τα αυξημένα τέλη κυκλοφορίας, ο αυξημένος ΦΠΑ και ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στο πετρέλαιο και γενικώς το σύνολο των φόρων που επιβλήθηκαν από το περασμένο καλοκαίρι. Τυχόν απόκλιση φέρνει νέα μέτρα μέσα στο επόμενο έτος.

2Αγνωστο είναι το ποσόν των μέτρων που θα κλείσει για την επόμενη διετία 2013-2014. Η τρόικα στην έκθεση της πέμπτης αξιολόγησης μιλούσε για πρόσθετα μέτρα 8,2 δισ. ευρώ που πρέπει να αποσαφηνιστούν μέχρι τα μέσα του 2012. Κι αυτό γιατί τότε θα έχουν πλήρη εικόνα για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, δηλαδή το κόστος εξυπηρέτησής του, αλλά και για τη βάση απόκλισης από τις αποδόσεις των μέτρων που έχουν ήδη ψηφιστεί. Αν η βάση της απόδοσης των μέτρων είναι μικρότερη, όπως επίσης και το όφελος από το κούρεμα, δεν αποκλείεται να προσθέσουν και νέα μέτρα «σωσίβιο».

Απολύτως σαφής είναι ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Φίλιππος Σαχινίδης όταν λέει ότι «η χώρα θα πρέπει να συνεχίσει την προσπάθειά της μέχρι που να τιθασεύσει τα ελλείμματα» και προσθέτει: «Βεβαίως το 2013 θα πρέπει να προσπαθήσουμε κι άλλο. Βεβαίως το 2014 θα πρέπει να προσπαθήσουμε κι άλλο».

Το εύρος των μέτρων, στο οποίο θα κινηθεί η κυβέρνηση, θα βαραίνει τον τομέα των δαπανών μέσω της μείωσης μισθών και συντάξεων ή των απολύσεων δημοσίων υπαλλήλων, μέσω της κατάργησης φορέων ή οργανισμών ή οργανικών θέσεων. Στον τομέα των εσόδων το πακέτο των νέων μέτρων, που θα αφορούν την άμεση (εισόδημα, ακίνητα κ.λπ.) και την έμμεση φορολογία (ΦΠΑ, ειδικοί φόροι κατανάλωσης κ.λπ.), κλείνει μέσα στο Νοέμβριο με την κατάθεση στη Βουλή του σχετικού νομοσχεδίου για το Εθνικό Φορολογικό Σύστημα, που θα εφαρμοστεί τα επόμενα χρόνια.

3Το κούρεμα του χρέους οδηγεί και σε κούρεμα της περιουσίας των ασφαλιστικών ταμείων. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος δεσμεύτηκε ότι θα γίνει μεταφορά της περιουσίας του Δημοσίου στα ασφαλιστικά ταμεία μέσω μιας εταιρείας ειδικού σκοπού SPV, που θα δημιουργηθεί, με μετόχους τα Ταμεία, προς αναπλήρωση των απωλειών. Το τι περιουσία θα μεταφερθεί σε αυτή την εταιρεία και το κατά πόσο θα αναπληρώνει την περιουσία των ταμείων αναζητείται.

4Η αποκατάσταση της περιουσίας των Ταμείων δεν συναρτάται άμεσα με την τύχη των συντάξεων και το συνταξιοδοτικό μέλλον των εργαζόμενων. Δυο μέρες μετά το κούρεμα του χρέους, ο κ. Σαχινίδης κατέγραφε ως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του ελληνικού χρέους την επιχορήγηση των ασφαλιστικών ταμείων από τον προϋπολογισμό. Από επιχορηγήσεις 3 δισ. ευρώ ετησίως το 2001, «το 2011 το Ελληνικό Δημόσιο έχει φτάσει να επιχορηγεί τα ασφαλιστικά ταμεία με ένα ποσό που ξεφεύγει τα 12 με 13 δισ...», έλεγε στο Mega ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών. Δήλωση που προφανώς αντιτίθεται στις όποιες προθέσεις διασφάλισης της ασφαλιστικής πολιτικής, των συνταξιούχων και των ασφαλισμένων, για την οποία μιλά η κυβέρνηση. Το ζήτημα της βιωσιμότητας των ασφαλιστικών ταμείων παραμένει ανοιχτό και, μαζί με αυτό, το ενδεχόμενο νέας μείωσης των συντάξεων, αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών και αύξησης του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης.

5Η συμμετοχή όλων των κατόχων ομολόγων, μεταξύ αυτών και των απλών ιδιωτών, θεωρείται από τα πιο πιθανά ενδεχόμενα. «Βεβαίως και είναι ανοιχτό το θέμα» της συμμετοχής των απλών ιδιωτών, όπως π.χ. των απολυμένων της Ολυμπιακής ή των δικαστικών που πληρώθηκαν με ομόλογα, δήλωνε στο Mega ο κ. Σαχινίδης και προσέθετε: «Βεβαίως και μπορεί να χάσουν» διευκρινίζοντας πως αν συνιστά διάκριση, δεν μπορεί να εξαιρεθεί ο ιδιώτης.

6Το νέο δανειακό πρόγραμμα 130 δισ. ευρώ, που θα βαρύνει το δημόσιο χρέος και ως εκ τούτου θα το εξοφλήσει ο ελληνικός λαός στο σύνολό του πέραν των 73 εκατ. ευρώ του πρώτου δανείου της τρόικας, κατά περίπου 50% κατευθύνεται προς τις τράπεζες. Στα πιστωτικά ιδρύματα, ελληνικά και ξένα, θα δοθεί ρευστό 30 δισ. ευρώ ως κίνητρο για τη συμμετοχή τους στο κούρεμα. Στο ποσό αυτό θα προστεθούν άλλα 30 δισ. ευρώ για την επανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες θα έχουν στη διάθεσή τους και άλλα 10 δισ. ευρώ από το πρώτο δανειακό πακέτο. Συνολικά, οι τράπεζες θα έχουν λαμβάνειν 70 δισ. ευρώ! Για την κάλυψη των δανειακών αναγκών και των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού απομένουν περίπου 60 με 70 δισ. ευρώ.

Η άντληση των χρημάτων αυτών θεωρείται δεδομένη, αν λάβουμε υπόψη ότι από τις εγγυήσεις των 128 δισ. ευρώ έχουν ενεργοποιηθεί μέχρι σήμερα 93 δισ. ευρώ. Είναι προφανές ότι η κρατικοποίηση των τραπεζών είναι το επόμενο βήμα. Μετά θα ακολουθήσει η πώλησή τους σε νέους ιδιοκτήτες, το αργότερο σε δυο χρόνια.

Το ποσόν που θα διατεθεί για επανακεφαλαιοποίηση τραπεζών μπορεί να είναι η πρώτη δόση του νέου δανείου, μαζί με τα χρήματα για πληρωμή των χρεών του Δημοσίου 6,5 δισ. ευρώ.

Η συμμετοχή των τραπεζών και των ασφαλιστικών εταιρειών κυρίως του εξωτερικού είναι το μεγάλο ζητούμενο. Ηδη, ο διευθύνων σύμβουλος του IIF, Τσαρλς Νταλάρα, μιλάει για συμμετοχή των 9 από τις 10 τράπεζες, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την επιτυχία του PSI. Από σήμερα πάντως ξεκινούν οι συζητήσεις με τους κατόχους ομολόγων.

7Το κούρεμα του 50% περιορίζεται στο 35% αν ληφθεί υπόψη και η εγγύηση 15% σε ρευστό που θα δοθεί σε όσους συμμετάσχουν στη διαδικασία ανταλλαγής των ομολόγων. Οπότε, αυτόματα περιορίζεται και το όφελος απομείωσης του ελληνικού χρέους.