Οι κάλπες των Ευρωεκλογών αισίως έκλεισαν, η νέα σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου εκλέχθηκε και τώρα το μεγάλο ερώτημα που απομένει να απαντηθεί είναι το ποιος θα είναι ο διάδοχος του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Μάνφρεντ Βέμπερ, Φρανς Τίμερμανς, Μάργκαρετ Βεστάγκερ, Μισέλ Μπαρνιέ είναι ανάμεσα στους διεκδικητές, αλλά δεν αποκλείεται αυτός που τελικά θα πάρει το δαχτυλίδι να είναι ένα πρόσωπο – έκπληξη.
Οι ηγέτες των κρατών - μελών της ΕΕ την Τρίτη το βράδυ, έδωσαν ραντεβού σε ένα άτυπο δείπνο, στις Βρυξέλλες, για να θέσουν επί τάπητος τα δεδομένα που θα λύσουν την δύσκολη εξίσωση της στελέχωσης των ανώτατων θέσεων στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Πέραν του προέδρου της Κομισιόν, τα υπόλοιπα αξιώματα για τα οποία καλείται να αποφασίσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, είναι η προεδρία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η προεδρία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και το αξίωμα του επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας. Επρόκειτο για το πρώτο επεισόδιο του δράματος που θα επακολουθήσει, το οποίο μάλιστα είχε και ιδιαίτερο σασπένς, αφού το δείπνο όχι μόνο έγινε κεκλεισμένων των θυρών, αλλά οι ηγέτες της Ευρώπης υποχρεώθηκαν να αφήσουν και τα κινητά τους τηλέφωνα εκτός αίθουσας προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν διαρροές.
Επισήμως, η συζήτηση επικεντρώθηκε όχι στα ονόματα των μεμονωμένων υποψηφίων για συγκεκριμένες θέσεις, αλλά στον τρόπο με τον οποίο οι 28 ηγέτες προέβλεπαν την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους βάσει των Συνθηκών της ΕΕ - προκειμένου να ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα των εκλογών του Κοινοβουλίου. και να αναζητήσουν ισορροπία μεταξύ των γεωγραφικών, δημογραφικών και πολιτικών κομμάτων - καθώς και τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να αυξήσουν τον αριθμό των γυναικών σε ανώτερες θέσεις εργασίας.
Μια δύσκολη εξίσωση
Το 2014, η Ευρώπη άνοιξε τις πόρτες της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δίνοντας εξουσία στα χέρια των πολιτών με τη διαδικασία του spitzenkandidaten. Η γερμανική λέξη σημαίνει «κύριος υποψήφιος» ή «επικεφαλής της κομματικής λίστας» και η λογική της διαδικασίας είναι ο προτεινόμενος υποψήφιος της πολιτικής ομάδας που έρχεται πρώτη στις ευρωεκλογές να επιλέγεται για πρόεδρος της Κομισιόν.
Για να γίνει, λοιπόν, κάποιος πρόεδρος της Κομισιόν θα πρέπει να λάβει την πλειοψηφία των ψήφων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ταυτόχρονα να εξασφαλίσει την υποστήριξη τουλάχιστον 21 από τα 28 κράτη μέλη, με προϋπόθεση ότι αυτά τα κράτη μέλη αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ. Στο ΕΚ, ο υποψήφιος ή η υποψήφια χρειάζεται 376 από τις 751 έδρες.
Με αυτή τη λογική, εάν το ΕΛΚ κατάφερνε να συνεννοηθεί με τους Σοσιαλιστές και τους Πράσινους, θα εξασφάλιζε οριακή πλειοψηφία, η οποία θα βασιζόταν - κάτι άβολο και ενοχλητικό για πολλούς - στις ψήφους των Βρετανών ευρωβουλευτών, που θα αποχωρήσουν όταν το Brexit ολοκληρωθεί.
Σε κάθε περίπτωση, η Συνθήκη της Λισσαβόνας λέει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρέπει να προτείνει έναν επικεφαλής για την Κομισιόν, λαμβάνοντας υπόψη το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Αυτό το «λαμβάνοντας υπόψη» μπορεί να σημαίνει όμως πολλά και τίποτα. Το Συμβούλιο των ηγετών της Ευρώπης, έχει διαμηνύσει πάντως, ήδη από πέρυσι, ότι δεν δεσμεύεται νομικά από τη διαδικασία του του spitzenkandidaten κι ότι δεν μπορεί να εγγυηθεί εκ των προτέρων ότι θα προτείνει έναν από τους επικεφαλής υποψηφίους των πολιτικών ομάδων.
Αυτή τη στιγμή, εννέα από τους αρχηγούς των κρατών και των κυβερνήσεων της ΕΕ χαρακτηρίζονται φιλελεύθεροι και πολλοί από αυτούς υποστηρίζουν αντί του υποψηφίου με το ΕΛΚ Μάνφρεντ Βέμπερ, την επίτροπο Μαργκρέτε Βεστάγκερ από τη Δανία. Ο εθνικιστής πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, έχει ξεκαθαρίσει πως δεν πρόκειται να υποστηρίξει την υποψηφιότητα του Βέμπερ, έπειτα από μια σειρά σφοδρών συγκρούσεων. Πέντε ηγέτες ανήκουν στην κεντροαριστερά και υποστηρίζουν τον επικεφαλής του ψηφοδελτίου των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, τον Φρανς Τίμερμανς. Ανάμεσα σε αυτούς και ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας.
Πρόκειται για μια πολύ δύσκολη πολιτική εξίσωση.
Σύγκρουση Μέρκελ – Μακρόν για τον Βέμπερ
Ενδεικτική του πόσο δύσκολη θα είναι η επιλογή του νέου επικεφαλής της Κομισιόν είναι η ανοιχτή σύγκρουση των δύο μεγάλων δυνάμεων της ΕΕ για το θέμα, της Γερμανίας και της Γαλλίας.
Η Άνγκελα Μέρκελ, προσερχόμενη στις συνομιλίες των Βρυξελλών, παρά τις αρχικές επιφυλάξεις τελικά δήλωσε ότι στηρίζει τον Μάνφρεντ Βέμπερ, για διάδοχο του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Αντίθετη άποψη έχει όμως ο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος είπε ουσιαστικά ότι όλοι είναι κατάλληλοι εκτός από τον Βέμπερ. Ο Γάλλος Πρόεδρος κατονόμασε την Επίτροπο για τον Ανταγωνισμό Μαργκρέτε Βεστάγκερ, τον Γάλλο διαπραγματευτή της ΕΕ για το Brexit, Μισέλ Μπαρνιέ και τον Ολλανδό Σοσιαλδημοκράτη Φρανς Τίμερμανς, ως κατάλληλους, μη λέγοντας ούτε λέξη για τον «ακατάλληλο» κύριο Βέμπερ.
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται ανθρώπους με εμπειρία και αξιοπιστία», υπογράμμισε ο Γάλλος πρόεδρος, «καρφώνοντας» τον Βέμπερ, ο οποίος υστερεί σημαντικά σε διοικητική εμπειρία. «Οι προτεραιότητες για τα επόμενα χρόνια περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τις προκλήσεις στην οικονομία, όπως και την οικοδόμηση μιας Ευρώπης που προστατεύει τους πολίτες της», υπογράμμισε και τόνισε πως «η δουλειά προϋποθέτει να έχει κάποιος εμπειρίες στη χώρα του ή στην Ευρώπη που θα του παράσχει την απαραίτητη αξιοπιστία και το know-how».
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η τοποθέτηση του ανώτατου ηγέτη της Πορτογαλίας, Αντόνιο Κόστα, ο οποίος επίσης εστίασε στο ζήτημα της εμπειρίας, φωτογραφίζοντας μεν ως μη κατάλληλο τον Βέμπερ, αποφεύγοντας να αναφερθεί στο όνομά του συγκεκριμένα δε.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατά τις τελευταίες δεκαετίες έχει δείξει σαφή προτίμηση στις επιλογές του για την ηγεσία της Κομισιόν, σε πρόσωπα που προηγουμένως κάθονταν στο ίδιο τραπέζι με αυτούς. Κανείς δεν έχει πάρει το χρίσμα για την κορυφαία θέση της ΕΕ χωρίς να έχει υπηρετήσει πρώτα ως αρχηγός κράτους ή κυβέρνησης από τότε που επελέγη ο Γάλλος πολιτικός Ζακ Ντελόρ για τη θέση αυτή το 1985. Ο Βέμπερ από την άλλη καθ΄όλη τη διάρκεια της πολιτικής του καριέρας έχει θητεύσει στο Ευρωκοινοβούλιο.
Βέβαια η Μέρκελ έσπευσε να σημειώσει ότι αν χρησιμοποιηθεί το επιχείρημα ότι ο Βέμπερ δεν έχει ηγετική ευρωπαϊκή εμπειρία, το ίδιο θα μπορούσε να υποστηριχθεί και για τους Επιτρόπους Βεστάγκερ και Τίμερμανς. Μάλιστα υπενθύμισε ότι πριν 5 χρόνια οι Σοσιαλδημοκράτες είχαν προτείνει ως υποψήφιο τον Μάρτιν Σουλτς, υποψηφιότητα που έγινε αποδεκτή από τη συντηρητική πτέρυγα χωρίς ενστάσεις, και προειδοποίησε ότι δεν είναι αποδεκτό το να υποστηρίξουν κάποιοι ότι κάποιος δεν έχει εμπειρία αν έχει θητεύσει στο Ευρωκοινοβούλιο και να θεωρηθεί εμπειρία μόνο αυτή που κάποιου που έχει θητεύσει στην Κομισιόν.
Στο μεταξύ ο Μακρόν άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να εμφανιστούν κι άλλα ονόματα wannabe προέδρων στο προσκήνιο. Ήδη μάλιστα ο πρώην πρωθυπουργός της Φινλανδίας, Αλεξάντερ Στουμπ έχει καταστήσει σαφή την «διαθεσιμότητά» του. Ο Στουμπ άλλωστε ήταν το αντίπαλο δέος τον περασμένο Νοέμβριο όταν το ΕΛΚ κλήθηκε να ονοματίσει έναν υποψήφιο, με τον Γερμανό ευρωβουλευτή να επικρατεί με ποσοστό 79,2% του Φιλανδού πολιτικού. Την ίδια στιγμή, ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μάρκ Ρούτε έχει επανειλημμένα επιδιώξει να διαψεύσει τις εικασίες ότι θα μπορούσε να γίνει πρόεδρος της Επιτροπής, λέγοντας ότι θέλει να τελειώσει τη θητεία του ως πρωθυπουργού. Παρόλα αυτά, ο Ρούτε είναι στους υποψήφιος που ποντάρουν οι στοιχηματικές εταιρείες.
Στον Τουσκ τα δύσκολα
Το δύσκολο έργο του συντονισμού της διαδικασίας που θα αναδείξει τον νέο πρόεδρο της Κομισιόν, ανατέθηκε από τους ηγέτες των κρατών – μελών στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ.
Ο Τουσκ καλείται να συντονίσει τη διαπραγμάτευση των 28, αλλά και να διεξαγάγει συνομιλίες με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στόχος είναι να έχει υπάρξει συμφωνία για τον υποψήφιο ή την υποψήφια πριν από την προσεχή σύνοδο κορυφής, που θα διεξαχθεί στις 20 και 21 Ιουνίου.
Οι πρώτες δηλώσεις του πάντως ήταν ένα αίνιγμα που δύσκολα έχει απάντηση. Ο Τουσκ ξεκαθάρισε ότι ο υποψήφιος ή η υποψήφια για την θέση του προέδρου της Κομισιόν δεν πρέπει οπωσδήποτε να είναι επικεφαλής ψηφοδελτίου καθώς όπως είπε για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι πολύ πιο σημαντικές οι συνθήκες της ΕΕ κι όχι οι πολιτικές ιδέες όπως ο του spitzenkandidaten, αλλά είπε παράλληλα ότι «καμιά υποψηφιότητα δεν μπορεί να αποκλειστεί» και πως «η ιδιότητα του επικεφαλής ψηφοδελτίου δεν είναι κριτήριο ακαταλληλότητας, αλλά απεναντίας, μπορεί να αυξάνει τις πιθανότητες». Μηδέν, λοιπόν, στο πηλίκο της εξίσωσης, καθώς ο Τουσκ απέφυγε σαν τον διάλο το λιβάνι να αναφερθεί στο οποιοδήποτε όνομα.
Ορισμένοι αξιωματούχοι δήλωσαν στο Politico ότι η επιμονή του Τουσκ να αποφύγει οποιαδήποτε συζήτηση για τα ονόματα έγινε εν μέρει για χάρη της Μέρκελ. «Η Μέρκελ δεν θα ήταν άνετη, αν η υποψηφιότητα του Βέμπερ πέθανε απόψε», είπε ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης χαρακτηριστικά στο Politico.
Σε κάθε περίπτωση, εισηγήθηκε τουλάχιστον δύο από τις πέντε κορυφαίες θέσεις των ευρωπαϊκών θεσμών να καταληφθούν από γυναίκες και συμπλήρωσε πως διαπίστωσε πως μια «πολύ ορατή πλειοψηφία» των ηγετών τον υποστηρίζει ως προς αυτό.
To be continued...
tvxs
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου