«Αρπακτικά που κρύβονται στους θάμνους! Δημοσιογραφία είναι αυτή;»

Τέλη δεκαετίας τού '80. Ο γερουσιαστής του Κολοράντο Γκάρι Χαρτ είναι το αστέρι της πολιτικής στις ΗΠΑ. Υποψήφιος για το χρίσμα των Δημοκρατικών και, πιθανότατα, το ακατανίκητο φαβορί για πρόεδρος της υπερδύναμης. Τα γκάλοπ τού δίνουν σαρωτικά ποσοστά και οι εμφανίσεις του,
περιοδεύοντας στις αμερικανικές πολιτείες, πείθουν ότι θα είναι πανάξιος νικητής. Οι ...
ομιλίες του ακουμπάνε την ουσία των προβλημάτων και δεν θα εκλεγεί μόνο επειδή έχει το «σωστό μαλλί», όπως ακούγεται κάποια στιγμή στην ταινία για το εκλογικό κριτήριο των ψηφοφόρων.

Ο Χαρτ (που ενσαρκώνεται εξαιρετικά από τον Αυστραλό Χιου Τζάκμαν) θυμίζει κατά κάποιοι τρόπο Τζον Κένεντι. Ζεστός, ανθρώπινος, αντισυμβατικός, με πρωτοποριακές ιδέες για την Αμερική και με σεβασμό για το εκλογικό σώμα. Έχει κύρος χωρίς να χάνει την ελαφρότητα που χρειάζεται για «να φτάσει κάτω», στο κόσμο, και κάποια στιγμή τον βλέπουμε να ψήνει μόνος τα μπιφτέκια για να γευματίσει με έναν ρεπόρτερ.


Πιστεύει ότι τον κόσμο, τον λαό, δεν τον ενδιαφέρουν τα προσωπικά του, αλλά οι θέσεις του, τα σχέδιά του για το μέλλον. Εκείνο που εκπέμπει με τα λόγια του, με τη στάση του, με το παρουσιαστικό του και με τις μικρές λεπτομέρειες της προεκλογικής διαδρομής του, είναι ότι έχει χαρίσματα αληθινού ηγέτη που μπορεί να διαχειριστεί καταστάσεις κρίσης. Έτσι, σε μια πτήση κατά την περιοδεία του, νεαρός δημοσιογράφος που κάθεται δίπλα του και συζητούν, παθαίνει κρίση πανικού – ή κάτι τέτοιο– όταν αρχίζουν οι έντονες αναταράξεις. Ο Χαρτ, με μεταδοτική γαλήνη στο πρόσωπο και στα λόγια, εκπληκτικά ψύχραιμος, από ακόλουθος της συζήτησης (καθώς δεχόταν ερωτήσεις) γίνεται οδηγός, ένας ψυχοθεραπευτής. Μιλάει με ηρεμία στον φοβισμένο δημοσιογράφο (είναι από τις συμπαθητικές φυσιογνωμίες των πολλών εκπροσώπων της Ενημέρωσης που εμφανίζονται στην ταινία), του ζητάει να σκεφτεί ότι βρίσκεται σε αυτοκίνητο και ότι περνάει από έναν καρόδρομο, ώσπου η «κρίση» στον αέρα τελειώνει, το ταξίδι συνεχίζεται, μαζί και η (κάτι σαν συνέντευξη) κουβέντα.

Ο τηλεφακός σαν κάννη…

Η καταγραφή της προεκλογικής περιοδείας από τον Τζέισον Ράιτμαν είναι ζωντανή, γεμάτη ένταση και νεύρο. Ατμόσφαιρα πολύβουου μελισσιού από έναν ολόκληρο κόσμο: δημοσιογράφοι, ίματζ μέικερ, αναλυτές, δημοσκόποι, οπερατέρ, κομματικά στελέχη και αδιάκοπη κίνηση όλο αυτού του κόσμου στην καταιγιστική εξιστόρηση, μαζί με την αέναη κίνηση της κινηματογραφικής κάμερας με τράβελινγκ μεγάλης διάρκειας. Τράβελινγκ οριζόντια, κάθετα, πανοραμικά, τράβελινγκ διεισδυτικά στα γεγονότα και στα πρόσωπα.


Ο προεκλογικός περίπατος του Χαρτ γίνεται ανηφορικός όταν η... ερευνητική δημοσιογραφία βάζει το μάτι της στην κλειδαρότρυπα του γοητευτικού υποψήφιου (αυτός είναι και ο τίτλος της ταινίας: «Ο υποψήφιος», «The front runner» ο πρωτότυπος) και ανακαλύπτει ροζ σκάνδαλο. Έχει προηγηθεί, μέρες πριν, η έντονη αντίδραση του γερουσιαστή σε ερώτημα του νεαρού δημοσιογράφου που αναφέραμε πιο πάνω για τη σχέση με τη σύζυγό του, που δεν φαίνεται να είναι θερμή, αλλά τυπική και, τουλάχιστον, σε επίπεδα αξιοπρέπειας. Η απάντηση ευθεία και αποφασιστική: καμιά απάντηση! Και μαζί η πρόκληση: αν σας ενδιαφέρει τόσο, παρακολουθήστε με.


Μια δήλωση που άλλοι δημοσιογράφοι, της Μαϊάμι Χέραλντ, παίρνουν τοις μετρητοίς και αρχίζουν την παρακολούθηση. Μέσα από το σταθμευμένο αυτοκίνητό τους δύο συντάκτες και ένας φωτογράφος έχουν καρφωμένο το βλέμμα στο σπίτι του, με τον τηλεφακό έτοιμο σαν κάννη δημοσιογραφικού υπερόπλου που σημαδεύει την είσοδό του, ώς τη στιγμή που μπαίνει «εκείνη» (τέταρτη φωτογραφία), η μοιραία γυναίκα τής προφανώς εφήμερης ερωτικής περιπέτειας ενός χαρισματικού άνδρα που υποκύπτει στην πρόκληση.

Στρατοπεδευμένα μιλιούνια της Ενημέρωσης

Ο υποψήφιος αντιλαμβάνεται την παρακολούθηση, δεν κρύβεται, βγαίνει και τους ζητάει τον λόγο ενώ αυτοί συνεχίζουν να τον πυροβολούν απροκάλυπτα με το φλας και με αδιάκριτες ερωτήσεις. Ξέρει ότι το επόμενο πρωινό θα είναι εκτεθειμένος στο πρωτοσέλιδο της Χέραλντ, προσπαθεί να το αποτρέψει, δεν τα καταφέρνει και το σκάνδαλο κλονίζει περισσότερο την οικογενειακή του ζωή και τινάζει στον αέρα την προεκλογική του εκστρατεία. Η σύζυγός του βλέπει ξαφνικά στρατοπεδευμένα έξω από την αυλή της μιλιούνια δημοσιογράφων και τηλεοπτικών συνεργείων με βαν και κάμαρες που την πολιορκούν (τελευταία στη σειρά φωτογραφιών που δημοσιεύουμε).


Όλα αυτά για ένα «δημοσιογραφικό» βλέμμα από την κλειδαρότρυπα - έξω από το παράθυρό του (πέμπτη φωτο) - που δεν καταγράφει τίποτα άλλο παρά την είσοδο μιας ωραίας νεαρής γυναίκας στο σπίτι του. Ακολουθεί η δημοσίευση χωρίς καθυστέρηση, χωρίς διασταύρωση. Ο Χαρτ θυμώνει, εξανίσταται, φωνάζει, μιλάει για «αρπακτικά που κρύβονται στους θάμνους» και αναρωτιέται οργισμένος: «Δημοσιογραφία είναι αυτή;»

Τα δημοσιογραφικά ερωτήματα απομακρύνονται ακόμα περισσότερο από την ουσία:
- Είναι ανήθικη η μοιχεία, γερουσιαστά;
- Είναι.
- Έχετε μοιχεύσει;
Με το τελευταίο ερώτημα κλονίζεται η αυτοπεποίθησή του, η απάντηση μετεωρίζεται μέσα του, καθυστερεί, σκέφτεται και τελικά απαντά:
- Αυτή είναι μια άδικη ερώτηση, απαντά φανερά σοκαρισμένος μπροστά στο αδιέξοδο...

Η πολιτική πορεία τού Χαρτ τελειώνει εκεί. Αποσύρει την υποψηφιότητά του και ο σίγουρος δρόμος προς την προεδρία των Δημοκρατικών και  τον Λευκό Οίκο σταματάει.

Ο πραγματικός Γκάρι Χαρτ και ο Θανάσης Λάλας

Ο ίδιος ο γερουσιαστής δέκα χρόνια μετά τα γεγονότα -στην πραγματική ζωή και όχι στην κινηματογραφική-, σε μια επίσκεψή του στη Ελλάδα, μιλώντας στον Θανάση Λάλα για το Βήμα σχετικά με την πολιτική του περιπέτεια, είχε δηλώσει:

«Ο Τύπος λέει ότι εξετάζει εξονυχιστικά τις διάφορες υποθέσεις, θεωρώντας ότι αυτός είναι ο ρόλος του• να κρατάει τους "κακούς" ανθρώπους μακριά από τα κυβερνητικά αξιώματα. Κανείς όμως δεν του ανέθεσε ποτέ αυτό τον ρόλο. Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι που διευθύνουν τον Τύπο δεν θέλουν να παραδεχθούν ότι αυτή είναι η εμπορική πλευρά του Τύπου και δυστυχώς αυτή η πλευρά καθορίζει τα πράγματα. Πολύ απλά, αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να πουλήσουν φύλλα, και ασχολούμενοι με αυτά που πουλάνε πολλά» 

Μια ταινία… αυστηρώς κατάλληλη για δημοσιογράφους 

Ο Υποψήφιος είναι μια ταινία με εξαιρετικά γρήγορη εξέλιξη (κάποτε φλύαρη), κλασική αμερικάνικη κινηματογραφική γραφή για το είδος της, ντοκιμαντερίστικο ύφος σε κάποια σημεία, ενδιαφέρουσα και, ίσως, όχι από τις κορυφαίες της φιλμικής περιόδου που διανύουμε, αλλά αξίζει να τη δούμε από τη δημοσιογραφική της πλευρά. Και, περισσότερο, αξίζει να την παρακολουθήσουν οι δημοσιογράφοι –ιδιαίτερα οι νεότεροι πριν διαμορφώσουν τον τελικό επαγγελματικό τους χαρακτήρα.


Να τη δουν για τις μεθόδους, τις προτεραιότητες, τις αξιολογήσεις, τις επιλογές της τέταρτης εξουσίας που ανορθόδοξα διακόπτει τον δρόμο ενός, τουλάχιστον αξιόλογου, υποψήφιου προς την εξουσία και ανοίγει λεωφόρους προς την κορυφή της χώρας για τον μπαμπά Μπους. Η Ιστορία έχει αλλάξει, ελαφρώς ή πολύ, επειδή ο αμερικανικός Τύπος δεν έδειξε απέναντι στον Χαρτ την επιείκεια που είχε δείξει στις «ροζ ελαφρότητες» του Κένεντι και του Τζόνσον. Ο οποίος το είχε πει κατάμουτρα στους δημοσιογράφους, κάτι που αναφέρεται στην ταινία. Ότι, δηλαδή, θα περάσουν πολλές γυναίκες από την κρεβατοκάμαρά του, αλλά ζήτησε τη διακριτικότητα που είχαν δείξει σε ανάλογες περιπτώσεις για τον Κένεντι.

Στην περίπτωση του Γκάρι Χαρτ η «αποκαλυπτική δημοσιογραφία» ήταν επίμονη, βασανιστική, αμείλικτη, με μεθόδους παπαράτσι. Και προκάλεσε το ερώτημα που δεν απαντήθηκε από το κοινό στο οποίο απευθύνεται και την καταναλώνει, ακόμα και σε μικρότερες δόσεις, με υπονοούμενα και αιχμές που έχουμε ζήσει και στη Ελλάδα: «Δημοσιογραφία είναι αυτή;»:

Διον. Βραϊμάκης


http://harddog-sport.blogspot.com/2018/12/blog-post_45.html