H αμερικανική εφημερίδα αποκαλύπτει νέα στοιχεία σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους ο «θεός» της κοινωνικής δικτύωσης μοιραζόταν την πρόσβαση σε στοιχεία των χρηστών του με άλλες εταιρείες τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των Amazon, Apple, Microsoft, Netflix, Spotify, Yahoo και Yandex...
Σύμφωνα με τους NY Times, το Facebook επέτρεπε στη μηχανή αναζήτησης της Microsoft, Bing, να βλέπει τα ονόματα όλων των φίλων των χρηστών του Facebook χωρίς σχετική συναίνεση, ενώ έδινε τη δυνατότητα στο Netflix και το Spotify, καθώς και τη Royal Bank of Canada, να διαβάζουν προσωπικά μηνύματα χρηστών, αλλά ακόμη και να τα γράφουν και διαγράφουν, ενώ συσκευές της Apple είχαν πρόσβαση σε αριθμούς επικοινωνίας και εγγραφές ημερολογίων χρηστών, ακόμα και αν είχαν απενεργοποιηθεί όλες οι επιλογές διαμοιρασμού στις ρυθμίσεις του Facebook. Επίσης, η ρωσική Yandex είχε τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί στοιχεία από το Facebook για να βελτιώνει τα αποτελέσματα των αναζητήσεών της, η Yahoo μπορούσε να βλέπει «ζωντανά» αναρτήσεις φίλων, ενώ οι Sony, Microsoft και Amazon μπορούσαν να έχουν πρόσβαση σε διευθύνσεις email χρηστών του Facebook μέσω φίλων τους. Μεταξύ των εταιρειών που μπορούσαν να τραβήξουν δεδομένα από το Facebook για τις εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσής τους ήταν και οι Blackberry και Huawei.
Όπως υπογραμμίζουν οι NY Times, που επικαλούνται εκατοντάδες σελίδες εσωτερικών εγγράφων του Facebook και συνεντεύξεις με περίπου 50 πρώην εργαζομένους του και συνεργατών του, το Facebook αποτελεί κεντρικό «παίκτη» στην τεράστια «αγορά» προσωπικών δεδομένων που χρησιμοποιούνται για σκοπούς στοχευμένης διαφήμισης. Αν και αναγνωρίζεται πως το Facebook δεν πούλησε δεδομένα των χρηστών του, ωστόσο έκλεινε συμφωνίες τέτοιου είδους επί σειρά ετών, με το ίδιο να προσελκύει περισσότερους χρήστες, ενθαρρύνοντάς τους να χρησιμοποιούν το κοινωνικό δίκτυο πιο συχνά και να αυξάνουν τα έσοδα από διαφημίσεις και τους συνεργάτες να αποκτούν μεγαλύτερη πρόσβαση σε δεδομένα χρηστών.
Σύμφωνα με τους Times, οι εταιρείες με τις οποίες το Facebook διαμοιραζόταν δεδομένα ήταν άνω των 150. Κάποιες από αυτές είχαν μεγαλύτερη πρόσβαση από ό,τι η Cambridge Analytica, που είχε βρεθεί στο επίκεντρο του προηγούμενου μεγάλου σκανδάλου προσωπικών δεδομένων της εταιρείας. Επίσης, δεν φαίνεται το κοινωνικό δίκτυο να λάμβανε ιδιαίτερη μέριμνα ως προς την παρακολούθηση του τρόπου χρήσης των εν λόγω δεδομένων, ούτε να υπήρξε σημαντική μέριμνα από τις αρμόδιες αρχές πάνω στο ζήτημα αυτό.
Το Facebook από την πλευρά του υπεραμύνθηκε των επιλογών του, υποστηρίζοντας πως ουδέποτε έδωσε πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα χωρίς την άδεια των χρηστών του και πως δεν έχει δει στοιχεία που να υποδεικνύουν κατάχρηση των δεδομένων αυτών. Ωστόσο, παραδέχτηκε εκ νέου πως θα έπρεπε να είχε εμποδίσει «τρίτους» να έχουν πρόσβαση σε δεδομένα χρηστών, μετά τη δημόσια παραδοχή περί τερματισμού της παροχής τέτοιων προνομίων για λόγους ασφαλείας.
«Είστε το προϊόν»
Είστε το προϊόν: Αυτή είναι η σύγχρονη αντίληψη, με έδρα τη Silicon Valley που προσφέρεται στην αγορά και στους καταναλωτές. Οι χρήστες λαμβάνουν δωρεάν μηχανές αναζήτησης, λογαριασμούς κοινωνικών μέσων και εφαρμογές smartphone και οι εταιρείες χρησιμοποιούν τα προσωπικά δεδομένα που συλλέγουν - τις αναζητήσεις τους, τους «φίλους», τους αριθμούς τηλεφώνου, για να στοχεύσουν και να πουλήσουν διαφημίσεις.
Ο διαμοιρασμός αυτών των δεδομένων είναι ακόμη μεγαλύτερος από ό, τι πολλοί καταναλωτές υποψιάζονται. Και το Facebook, το οποίο συλλέγει περισσότερες πληροφορίες για περισσότερους ανθρώπους από σχεδόν οποιαδήποτε άλλη ιδιωτική εταιρεία στην ιστορία, είναι ο κεντρικός παίκτης. Κατέχει τη μοναδική εξουσία να γνωρίζει και να ελέγχει προσωπικές πληροφορίες 2,2 δισεκατομμυρίων χρηστών, τις οποίες έχει χειριστεί με ελάχιστη διαφάνεια ή εξωτερική θεσμική επίβλεψη.
Το Facebook άρχισε να συνάπτει εταιρικές σχέσεις δεδομένων όταν ήταν ακόμα μια σχετικά νέα εταιρεία. Ο Ζάκερμπεργκ ήταν αποφασισμένος να μεταφέρει τις υπηρεσίες του Facebook σε άλλους ιστότοπους και πλατφόρμες, πιστεύοντας ότι θα αποτρέψει την απαξίωση και θα απομονώσει το Facebook από τον ανταγωνισμό. Και το κατάφερε, εξαγοράζοντας δυνητικά επικίνδυνους ανταγωνιστές όπως το Instagram, με αποτέλεσμα σήμερα να μην υπάρχει στον ορίζοντα κάποια εταιρεία που να αποτελεί απειλή.
Έτσι, τα προσωπικά δεδομένα έγιναν το πιο περιζήτητο εμπόρευμα της ψηφιακής εποχής και διαπραγματευτικό χαρτί σε τεράστια κλίμακα ανάμεσα στις ισχυρότερες εταιρείες της Silicon Valley και πέρα από αυτήν.
Οι συμφωνίες που περιγράφονται στα έγγραφα που αποκαλύφθηκαν έχουν ωφελήσει περισσότερες από 150 εταιρείες - οι περισσότερες από αυτές είναι επιχειρήσεις τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων ηλεκτρονικών καταστημάτων λιανικής πώλησης και χώρων ψυχαγωγίας, αλλά και αυτοκινητοβιομηχανίες και ομίλους μέσων ενημέρωσης. Οι παλαιότερες που χρονολογούνται έως το 2010, ήταν όλες ενεργές το 2017. Μερικές εξακολουθούν να ισχύουν και φέτος.
Ο Στιβ Σάτερφιλντ, διευθυντής του τμήματος Προστασίας του Απορρήτου και Ιδιωτικότητας του Facebook υποστήριξε στους Times ότι κανένας από τους συνεργάτες του Facebook δεν παραβίασε τη Συμφωνία Συγκατάθεσης του 2011, η οποία υπογράφηκε μεταξύ της πλατφόρμας και της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου, και τόνισε ότι θα χρειαζόταν η συγκατάθεση των χρηστών για να κοινοποιηθούν οποιαδήποτε στοιχεία τους σε άλλες εταιρείες.
Μερικοί από τους μεγαλύτερους εταίρους, συμπεριλαμβανομένων των Amazon, Microsoft και Yahoo, δήλωσαν ότι είχαν χρησιμοποιήσει τα δεδομένα κατάλληλα, αλλά αρνήθηκαν να συζητήσουν λεπτομερώς τις συμφωνίες κοινής χρήσης.
Fake λογαριασμοί, αληθινή προπαγάνδα
Πριν λίγες βδομάδες οι New York Times επιφύλαξαν μια ακόμη αρνητική δημοσιότητα για το μεγαλύτερο μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Το δημοσίευμα αποκάλυπτε τις «σκοτεινές» τακτικές στο πεδίο των δημοσίων σχέσεων, στις οποίες κατέφυγε το Facebook με στόχο να απαξιώσει τους επικριτές του, τους οποίους προσπάθησε να παρουσιάσει τεχνηέντως ακόμη και ως πράκτορες του Τζορτζ Σόρος.
Το Ίδρυμα Open Foundation του Σόρος, με ανακοίνωσή του, αρνήθηκε κατηγορηματικά οποιαδήποτε εμπλοκή του και χαρακτήρισε το Facebook εχθρό της Δημοκρατίας. Το Facebook, μετά το «θόρυβο», έκανε γνωστό ότι διακόπτει τη συνεργασία του με την εταιρεία συμβούλων και δημοσίων σχέσεων Definers (λομπίστες της Ουάσιγκτον), η οποία κατηγορήθηκε ότι ανέλαβε τη «βρώμικη δουλειά» για λογαριασμό του Facebook.
Ο επικεφαλής του Facebook Μαρκ Ζάκερμπεργκ υποστήριξε ότι έμαθε για τη σχέση με τη Definers μόνο όταν διάβασε το άρθρο των «Τάιμς», πράγμα που, κατά τους αναλυτές, αν αληθεύει, είναι μάλλον σημάδι ότι δεν έχει καλό έλεγχο της εταιρείας του. Επίσης, αρνήθηκε ότι σκοπεύει να παραιτηθεί, ενώ στήριξε απόλυτα το Νο 2 της εταιρείας Σέριλ Σάντμπεργκ, η οποία φέρεται από το δημοσίευμα να συντόνισε την όλη καμπάνια «λάσπης» κατά των αντιπάλων του Facebook.
Την επόμενη μέρα της αποκάλυψης, το Facebook ανακοίνωσε ότι στο εξάμηνο Απριλίου-Σεπτεμβρίου 2018 διέγραψε περισσότερους από ενάμισι δισεκατομμύριο fake και κακόβουλους λογαριασμούς, έναντι 1,3 δισεκατομμυρίου που είχε απενεργοποιήσει στο αμέσως προηγούμενο εξάμηνο. Οι περισσότεροι λογαριασμοί είχαν κίνητρα οικονομικής κερδοσκοπίας μάλλον παρά παραπληροφόρησης.
Εν ολίγοις, το Facebook φέτος αναγκάσθηκε διαδοχικά να παραδεχθεί ότι έκανε πολύ λίγα πράγματα για να αποτρέψει την «αξιοποίησή» του από τους Ρώσους που έβαλαν το «δαχτυλάκι» τους υπέρ του Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2016 (κάτι που η Μόσχα αρνείται), ότι μοιράσθηκε με τρίτες εταιρείες τα προσωπικά δεδομένα 90 εκατομμυρίων χρηστών του χωρίς τη συναίνεσή τους, ότι χάκερ υπέκλεψαν τα δεδομένα άλλων 50 εκατομμυρίων χρηστών του και -το κερασάκι στην τούρτα- προ ημερών οι New York Times πάλι αποκάλυψαν ότι το Facebook προσέλαβε εταιρεία λόμπινγκ που υλοποίησε «καμπάνια λάσπης» κατά των επικριτών του όπως ο Τζορτζ Σόρος.
Ό,τι ανεβαίνει κατεβαίνει;
Καθώς αυξάνονται οι εναντίον του πιέσεις, οι χρήστες φαίνεται να απομακρύνονται σιγά-σιγά και το Facebook δεν αποκλείεται να βρεθεί αντιμέτωπο με το τυπικό μάθημα-πάθημα της ιστορίας και του διαδικτύου: και οι μεγάλοι πέφτουν από την κορυφή, όπως π.χ. συνέβη στο κάποτε κραταιό Yahoo.
Οι επικεφαλής άλλων μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών έχουν ήδη αρχίσει να αποκαλούν το Facebook «μεγάλη καπνοβιομηχανία», καθώς εντείνονται οι σε βάρος του επικρίσεις ότι είναι εθιστικό για τους χρήστες, τοξικό για την υγεία της δημοκρατίας και ώριμο για ρυθμιστικές παρεμβάσεις εκ μέρους των κρατικών αρχών - όλα αυτά δηλαδή που έχουν συμβεί στις πολυεθνικές του καπνού.
Πριν ένα χρόνο, όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του ο «Economist», μια τέτοια συζήτηση και ένας παραλληλισμός του Facebook με τις καπνοβιομηχανίες ή με το Yahoo θα φάνταζε κάτι αδιανόητο. Το μεγαλύτερο κοινωνικό δίκτυο -που περιλαμβάνει το Instagram, το WhatsApp και το Messenger- ανθούσε. Όμως ιδίως μετά τον Ιανουάριο του 2018 τα πράγματα πάνε από το κακό στο χειρότερο για τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ και την εταιρεία του.
Αναπόφευκτα, οι μετοχές του στο αμερικανικό χρηματιστήριο έχουν πέσει κατά περίπου 27% από την αρχή του 2019. Υπάρχουν ήδη ανησυχητικές ενδείξεις στο εσωτερικό του, που θυμίζουν το Yahoo, το οποίο άλλαξε πέντε διευθύνοντες συμβούλους τα τελευταία τέσσερα χρόνια πριν την εξαγορά του. Στο Facebook ο Ζάκερμπεργκ, ο οποίος ελέγχει την πλειοψηφία των μετοχών με δικαίωμα ψήφου στις γενικές συνελεύσεις των μετόχων, φαίνεται αμετακίνητος, αλλά από κάτω του ήδη παρατηρείται μεγάλη κινητικότητα διευθυντικών στελεχών.
Το δίκτυο ασφαλώς παραμένει ένας παγκόσμιος γίγαντας, αλλά οι χρήστες άνω των 18 ετών ήδη περνάνε 31% λιγότερη ώρα στο Facebook σε σχέση με πριν δύο χρόνια, πράγμα που μεταφράζεται σε λιγότερες ευκαιρίες για πώληση διαφημίσεων. Η διοίκηση του Facebook βλέπει σαν σωτήρα το Instagram, όπου συνεχώς αυξάνει ο αριθμός των διαφημίσεων.
Οι διαφημίσεις πλέον αποτελούν περίπου το ένα πέμπτο όλων των αναρτήσεων που βλέπουν οι χρήστες στο Instagram, σχεδόν διπλάσιες σε σχέση με πριν ένα χρόνο. Δεν είναι βέβαιο ότι αυτή η διαφημιστική «καταιγίδα» θα αρέσει στους χρήστες μελλοντικά, οι οποίοι ίσως αποφασίσουν να αφιερώνουν λιγότερο χρόνο στο Instagram, όπως έχουν ήδη κάνει στο Facebook.
Επιπλέον το Facebook ανεβάζει το τιμολόγιο των διαφημίσεων σταδιακά, ενώ οι διαφημιστές το υποπτεύονται επίσης ότι «φουσκώνει» παραπλανητικά τους αριθμούς των χρηστών-στόχων που υπόσχεται να προσφέρει στις διαφημιστικές καμπάνιες των πελατών του. Υπάρχει έτσι μια διάχυτη εντύπωση ότι σταδιακά τα διαφημιστικά «μπάτζετ» για το Facebook θα αρχίσουν να περικόπτονται.
Αν το Facebook δεν πείσει πολιτικούς, διαφημιστές και χρήστες ότι αξίζει το χρόνο και τα χρήματά τους και αν η μετοχή του συνεχίσει να πέφτει, είναι πιθανό ότι το No 2 κάτω από τον Ζάκερμπεργκ, η Σέριλ Σάντμπεργκ θα αντικατασταθεί εντός του 2019. Ο ίδιος ο Ζάκερμπεργκ, ως βασικός μέτοχος, είναι απίθανο να φύγει, αλλά το βάρος θα είναι μεγαλύτερο στις πλάτες του.
Για την ώρα το Facebook έκανε γνωστό ότι στο τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου 2018 είχε 2,27 δισεκατομμύρια μηνιαίους χρήστες (που το χρησιμοποιούν δηλαδή έστω μια φορά το μήνα), κατά περίπου 10% περισσότερους σε σχέση με τους 2,07 δισεκατομμύρια χρήστες που είχε πριν ένα έτος. Όμως οι περισσότεροι νέοι χρήστες προέρχονται από αναπτυσσόμενες χώρες (Ινδία, Ινδονησία, Φιλιππίνες κ.α.), ενώ σε ΗΠΑ και Ευρώπη η βάση των χρηστών εμφανίζει στασιμότητα - αν όχι μείωση ιδίως μεταξύ των νέων. Τα έσοδα διαμορφώθηκαν σε 13,73 δισεκατομμύρια δολάρια, αυξημένα κατά 33% έναντι του 2017.
tvxs
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου